Lipa drobnolistna (Tilia cordata Miller), lipa wielkolistna (Tilia platyphyllos Scop.) lub ich mieszaniny (Tilia x vulgaris Heyne)

Nazwa

Lipa (Tilia cordata Miller, Tilia platyphyllos Scop., Tilia x vulgaris Heyne lub ich mieszaniny)

Występowanie

Lipa występuje głównie w strefach umiarkowanych półkuli północnej. W Polsce występuje głównie lipa drobnolistna, na terenie całego kraju oraz wielkolistna głównie na południu Polski.

Pokrój

Lipa drobnolistna, drzewo osiągające wysokość 25-30 m. Liście szerokojajowate, u nasady sercowate, długości do 10 cm. Kwiaty lipy drobnolistnej promieniste, żółtawobiałe, intensywnie pachnące, zebrane po 3-6 w wieloramienną wierzchotkę. Szypułka kwiatostanu zrośnięta z błoniastą lancetowata podsadką. Owoc stanowi suchy, skórzasty orzeszek, średnicy do 8 mm. Lipa wielkolistna dorasta do wysokości 40 m. Liście są długości do 12 cm, od spodu miękko owłosione, w kątach nerwów kępki białych włosków. Wierzchołki złożone z 2-5 kwiatów jasnożółtych i zwisłych. Owocem jest kulisty lub gruszkowaty orzeszek, wielkości do 1 cm. Łodyga fiołka trójbarwnego dorasta do wysokości 30 cm, podnosząca się lub rozesłana. Liście ogonkowe, dolne kształtu sercowatego, zaś górne lancetowate o ząbkowanych brzegach, przylistki duże, pierzasto wcinane. Kwiaty obupłciowe, pojedyncze, wyrastające z kątów liści, na długich, do 9 cm, szypułkach. Korona kwiatu znacznie dłuższa od kielicha, płatki górne fioletowe, boczne i dolny żółte. Owoc stanowi trójklapowa torebka z drobnymi, brunatnożółtymi nasionami.

Część rośliny stosowana w celach leczniczych

Kwiat.

Zbiór

Zbiór surowca rozpoczyna się gdy część kwiatów jest jeszcze w pąkach i trwa do zakończenia kwitnienia. Suszy się w cieniu, w przewiewie lub w suszarni, w temperaturze do 35°C.

Skład fitochemiczny

Surowiec zawiera flawonoidy (pochodne kwercetyny, w tym glikozydoester – tilirozyd, pochodne kemferolu i akacetyny), olejek eteryczny w ilości 0,05%, w skład którego wchodzą terpeny, farnezol, geraniol i eugenol. Zawiera związki śluzowe, triterpeny i związki mineralne.

Jakość

Powinna odpowiadać aktualnym wymaganiom Farmakopei Europejskiej dla tej substancji roślinnej. W celu prawidłowej identyfikacji substancji roślinnej, wykonuje się badania makroskopowe i mikroskopowe oraz przeprowadza się badanie identyfikujące, z zastosowaniem cienkowarstwowej chromatografii cieczowej (TLC). Dawniej zgodnie z Farmakopeą Polską VI dla tej substancji roślinnej wymagane było oznaczanie zawartości flawonoidów w przeliczeniu na kwercetynę.

Rodzaje stosowanych przetworów roślinnych

Substancja roślinna
Nie ma zastosowania.
Przetwory roślinne
Rozdrobniona substancja roślinna.
Wyciąg płynny (DER 1:1), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 25% V/V.
Nalewka (stosunek substancji roślinnej do rozpuszczalnika ekstrakcyjnego 1:5), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 45% V/V.

Postać farmaceutyczna

Rozdrobniona substancja roślinna w postaci ziół do zaparzania, do stosowania doustnego.
Przetwory roślinne w płynnych postaciach farmaceutycznych, do stosowania doustnego.

Zastosowanie

Wskazanie 1
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany w łagodzeniu objawów przeziębienia.
Wskazanie 2
Tradycyjny produkt leczniczy stosowany w łagodnych stanach napięcia nerwowego.

Produkt jest tradycyjnym produktem leczniczym roślinnym, stosowanym w określonych wskazaniach, opartych wyłącznie na podstawie długotrwałego stosowania.

Dawkowanie i droga podania

Młodzież, dorośli i osoby w wieku podeszłym
Wskazanie 1 i 2
Rozdrobniona substancja roślinna
Dawka pojedyncza
Herbata ziołowa: napar przygotowany z 1,5 g rozdrobnionej substancji roślinnej zalanej 150 ml wrzącej wody, od 2 do 4 razy dziennie
Dawka dobowa: 3-6 g
Wyciąg płynny (DER 1:1), etanol 25% V/V
Dawka pojedyncza: 2 ml, od 1 do 2 razy dziennie
Dawka dobowa: 2-4 ml
Nalewka (1:5), etanol 45%
Dawka pojedyncza: 1 ml, od 1 do 2 razy dziennie
Dawka dobowa: 1-2 ml

Dzieci pomiędzy 4 i 12 rokiem życia
Wskazanie 1
Rozdrobniona substancja roślinna
Dawka pojedyncza
Herbata ziołowa: napar przygotowany z 1 g rozdrobnionej substancji roślinnej zalanej 150 ml wrzącej wody, od 2 do 4 razy dziennie
Dawka dobowa: 2-4 g
Stosowanie u dzieci poniżej 4 roku życia nie jest zalecane.
Wskazanie 2
Stosowanie u dzieci poniżej 12 roku życia nie jest zalecane.

Czas stosowania
Wskazanie 1
Terapia powinna rozpocząć się przy pierwszych objawach przeziębienia.
Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku dłużej niż 1 tydzień, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Wskazanie 2
Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.

Droga podania Podanie doustne.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na substancję czynną.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania

Nalewki i wyciągi płynne: w związku z obecnością alkoholu etylowego, musi być zastosowane właściwe oznakowanie tych postaci, zgodnie z wytyczną w sprawie substancji pomocniczych na etykiecie i w ulotce produktu leczniczego.
Wskazanie 1
Stosowanie u dzieci poniżej 4 lat nie zostało ustalone ze względu na brak odpowiednich danych.
Jeżeli objawy się nasilą w trakcie stosowania produktu leczniczego lub jeśli wystąpi duszność, wysoka gorączka lub ropna plwocina, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Wskazanie 2
Stosowanie u dzieci poniżej 12 lat nie zostało ustalone ze względu na brak odpowiednich danych.

Wpływ na płodność, ciążę i laktację

Brak danych na temat płodności. Bezpieczeństwo stosowania w okresie ciąży i laktacji nie zostało ustalone. Z powodu braku wystarczających danych, stosowanie w okresie ciąży i laktacji nie jest zalecane.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn

Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Działania niepożądane

Nie są znane.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, należy zasięgnąć porady lekarza lub wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia.

Przedawkowanie

Nie zgłoszono żadnego przypadku przedawkowania.

Piśmiennictwo: Community herbal monograph on Tilia cordata Miller, Tilia platyphyllos Scop., Tilia x vulgaris Heyne or their mixtures, flos, EMA/HMPC/337066/2011, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). Strzelecka H., Kowalski J. [red.], Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000, str. 293.