Rośliny leczniczePelergonia, geranium, anginka ...

Pelergonia, geranium, anginka …

Pelargonia należy do rodziny bodziszkowatych Geraniaceae Juss. Od nazwy rodziny nazywana jest potocznie geranium lub anginką – zwłaszcza w odniesieniu do roślin o pięknie postrzępionych i aromatycznych liściach.
Gatunek ten cieszy się od lat ogromną popularnością ze względu na wiele zalet: obfite i długotrwałe kwitnienie, szeroka gama barw i form kwiatów, dekoracyjne liście, wytrzymałość na niesprzyjające warunki uprawy. Zależnie od przewagi cech poszczególnych odmian, sklasyfikowano je w kilka dużych grup:

Wielkokwiatowe Pelargonium grandiflorum (Andrews) Willd. mają zwykle jedną, nierozgałęzioną łodygę, z czasem drewniejącą. Liście są duże, jasnozielone, nerkowate, z ząbkowanymi brzegami. Duże kwiaty osiągają średnicę 5 cm. Zebrane są w gęste podbaldachy i odznaczają się dużą różnorodnością barw. Okres kwitnienia przypada w maju i trwa do wczesnej jesieni.

Rabatowe Pelargonium x hortorum L. mają wzniesiony i krzaczasty pokrój, aksamitne liście z różnymi kolorowymi pierścieniami oraz pojedyncze lub pełne kwiaty w rozmaitych odcieniach barwy białej, różowej i czerwonej.

Bluszczolistne Pelargonium peltatum mają ścielące się, długie (nawet do 50 cm), kruche pędy. Liście są gładkie, błyszczące, grube, podobne do liści bluszczu, a kwiaty – pojedyncze lub pełne, białe i o stonowanych odcieniach czerwonego.

Odrębną grupę stanowią pelargonie o ozdobnych i pachnących liściach. Zyskują one coraz więcej zwolenników. Mają drobne kwiaty, ale mocno pachnące oraz strzępiaste, dekoracyjne liście. Do najpopularniejszych gatunków tej grupy należą: Pelargonium capitatum (L.) L’Her. o liściach pachnących różami i fiołkowo-różowych kwiatach, Pelargonium crispum L’Her. o cytrynowym zapachu i fioletowych kwiatach, Pelargonium x fragrans (Poir.), Willd. o liściach pachnących gałką muszkatołową i białych kwiatach z czerwonymi żyłkami, także Pelargonium graveolens L’Her., czyli najczęściej uprawiana pelargonia pachnąca.

Leczniczy korzeń

Surowcem farmakopealnym pelargonii – P. sidoides DC. i (lub) P. reniforme Curt. – jest korzeń Pelargonii radix, charakteryzujący się wysoką zawartością garbników, stosowany w leczeniu infekcji oskrzeli i gardła, także w stanach zapalnych błon śluzowych. W celach leczniczych wykorzystywane są również liście i kwiaty pelargonii.
Wszystkie gatunki należące do rodzaju Pelargonium L’Her. są bogatym źródłem monoterpenów, seskwiterpenów, kumaryn, garbników i kwasów fenolowych, kwasów cynamonowych, flawonów, flawonoidów i pochodnych flawonoli.

Z Afryki do Europy

Pelargonia jest uprawiana na naszym kontynencie od ponad trzystu lat. Sprowadzono ją z Afryki Południowej. Pierwszym gatunkiem uprawianym w Europie był Pelargonium triste (L.) L’Her., przywieziony do Anglii w roku 1632. Odkrycie gatunku Pelargonium cucullatum (L.) L’Her. datowane jest na rok 1672.
W wyniku wieloletnich prac hodowlanych, w roku 1734 uzyskano gatunek Pelargonium grandiflorum (Andrews) Willd. W ciągu następnych 190 lat sprowadzono do Europy kolejnych 27 gatunków tego rodzaju. W epoce wiktoriańskiej takie gatunki, jak Pelargonium graveolens L’Her. czy Pelargonium capitatum L’Her., były bardzo popularne jako rośliny doniczkowe.

Dobroczynny olejek

W roku 1847 z liści Pelargonium graveolens L’Her. wyizolowano olejek o wspaniałym różanym zapachu, stosowanym w kosmetyce i w kuracjach aromatycznych. Jego głównymi składnikami są alkohole terpenowe: geraniol, cytronelol i nerol. Mają one działanie antydepresyjne, immunostymulujące, przeciwzapalne, antyłojotokowe i tonizujące. Olejkowi z Pelargonium graveolens przypisuje się także właściwości przeciwbakteryjne i antygrzybiczne. Rośliny uprawiane na olejek aromatyczny zbiera się po około czterech miesiącach od posadzenia, wiąże się w pęczki i przewieszone suszy w temperaturze pokojowej. Można je także suszyć rozłożone cienką warstwą na papierze, w pomieszczeniach bez dostępu bezpośredniego światła słonecznego.

Kulinaria

Pelargonia w kuchni? To się kojarzy raczej z doniczką na parapecie okiennym. Okazuje się jednak, że kwiaty i liście pelargonii mają coraz większe zastosowanie kulinarne. Kwiatami i liśćmi aromatyzuje się ciasta i galaretki. Często stosowane są jako naturalne aromaty, zwłaszcza gatunki o cytrynowym i miętowym zapachu. Olejek z Pelargonium graveolens L’Her. (odmiana ‘Robert’s Cemon Rose’) jest używany powszechnie w przemyśle spożywczym jako przyprawa i naturalny konserwant do żywności, m.in. do budyniów, słodyczy, nabiału, napojów alkoholowych i bezalkoholowych.
Do najpopularniejszych gatunków pelargonii, mających zastosowanie kulinarne, należą Pelargonium crispum L’Her., Pelargonium citronellum J.J.A. van der Walt., także Pelargonium graveolens ‘Old Fashioned Rose’ – ze względu na trwałe właściwości smakowe, które zachowuje przy gotowaniu, krojeniu czy mieleniu.

Płatki kwiatów pelargonii oraz jej liście o cytrynowo- -miętowym aromacie dodawane są do mrożonych herbat, sorbetów, lodów i sałatek owocowych. Pojedyncze płatki kwiatowe doskonale komponują się smakowo w czekoladowych ciastach oraz daniach ze śmietaną i ryżem.
Zarówno kwiaty, jak i liście można krystalizować w białku i cukrze oraz kandyzować w gęstym syropie cukrowym, potem stosować do dekoracji ciast i deserów. Do kruchych ciast i ciasteczek, napojów i galaretek polecane są kwiaty Pelargonium x nervosum ‘Torento’ o zapachu imbiru. Do aromatyzowania syropów – Pelargonium odoratissimum L. ‘Apple’ o łagodnym, przyjemnym zapachu i lekko kwaskowatym smaku.

Świeże, pachnące cytrynowo liście i płatki kwiatowe dodawane są również do różnego rodzaju sosów, potraw z ryb i drobiu, a także masła i serów.
Na liściach pelargonii można układać ciepłe kawałki ciasta, pieczone jabłka i ustawiać filiżanki z gorącą herbatą. Efektem jest intensywny i piękny aromat, unoszący się wokół stołu.

Syrop z kwiatów. 1,5 szklanki wody, 1,5 szklanki cukru, płatki z około 15 kwiatostanów pachnącej pelargonii (mogą być też liście). Łączymy w rondelku wodę i cukier. Dodajemy delikatnie zgniecione płatki kwiatowe lub liście. Mieszamy drewnianą łyżką i na średnim ogniu doprowadzamy do wrzenia. Zdejmujemy z ognia i odstawiamy na co najmniej 30 minut. Przecedzamy tak, aby został sam czysty syrop, który przelewamy do czystej butelki. Gotowy syrop możemy przechowywać w lodówce przez około 4 tygodnie. Możemy też zamrozić go w foremkach jako kostki lodu, dodawane do czystej wody mineralnej lub do drinków.

Masa cytrynowa (do słodkich deserów). 2 całe jajka, 2 żółtka, 1 szklanka cukru, 1 szklanka pokrojonego w kostkę masła 2/3 szklanki soku z limonki, 2 łyżeczki drobno pokrojonych liści pelargonii, 1 łyżka skórki z limonki. Pierwsze 5 składników miksujemy blenderem na gładką masę. Przenosimy do emaliowanego garnka, gotujemy na małym ogniu, cały czas mieszając drewnianą łyżką do czasu, aż masa zgęstnieje. Dodajemy jak najdrobniej pokrojone liście anginki i łyżkę skórki z limonki. Mieszamy i odstawiamy z palnika. Masę podajemy jeszcze ciepłą jako dodatek, przystawkę do deserów i ciast na ciepło.

Aromatyzowany cukier (z kwiatów lub liści). 2 szklanki cukru, garść kwiatów lub liści pelargonii. Czysty słoik napełniamy do 1/4 cukrem, na nim układamy kwiaty lub liście pelargonii – na przemian, do 3/4 wysokości. Słoik zakręcamy i odstawiamy. Ponieważ surowiec roślinny jest wilgotny, cukier może się zbrylić lub skamienieć. Rozdrabniamy go wówczas drewnianym tłuczkiem lub wałkiem. Ten sam materiał roślinny możemy kilkakrotnie uzupełniać cukrem, w miarę zużycia.

Krystalizowane kwiaty i liście. Kwiaty i (lub) liście, białko jajka, cukier puder. Białko należy delikatnie rozmącić trzepaczką lub widelcem. Pędzelkiem smarować pojedynczo każdy płatek i liść, następnie zanurzać w cukrze pudrze, dobrze pokrywając z każdej strony. Płatki i liście położyć na arkuszu papieru do pieczenia i włożyć do lekko nagrzanego piecyka (około 40°C), z uchylonymi drzwiczkami. Suszenie trwa do momentu, gdy kwiaty i liście zrobią się kruche.

Rukola z melonem i pelargonią. 200 g listów rukoli, 1 melon Cantaloupe, 3 łyżki płatków pelargonii; sos: 2-3 łyżki oliwy, 1 łyżka soku z cytryny, sól, pieprz do smaku. Rukolę opłukać i osuszyć, z melona powycinać kulki. Na talerzu kładziemy liście rukoli, na nich kulki melona. Dodajemy płatki pelargonii i polewamy sosem.

Autorzy

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Polecane

Najnowsze

Więcej