Oczyszczanie organizmu to określenie intrygujące, zwłaszcza w czasach, gdy zdrowy styl życia zyskuje coraz więcej zwolenników i stale rośnie świadomość potrzeby stosowania spersonalizowanej diety. Idea gruntownego oczyszczenia, dającego poczucie odmłodzenia, lekkości, szczęścia i pełni sił, nie jest wynalazkiem naszych czasów. Ludzie zawsze poszukiwali surowców i sposobów na oczyszczenie organizmu. Czy istnieje uniwersalna metoda pozbycia się szkodliwych złogów, latami gromadzących się w naszych tkankach? Czy można kompleksowo oczyścić organizm? Uniwersalna odtrutka, podobnie jak znane z historii farmacji panacee, mitrydaty, driakwie nie istnieje, ale dzięki zastosowaniu odpowiednich metod, można przyspieszyć eliminację z organizmu wielu niebezpiecznych toksyn.
Lepiej raz w tygodniu sięgnąć po wysokiej jakości steki niż codziennie raczyć się tanimi parówkami o podejrzanym składzie.
Toksyczny depozyt
Toksyny docierają do nas nieustannie. Przyjmujemy je żyjąc w zanieczyszczonym, pełnym tworzyw sztucznych środowisku, spożywamy z wysoko przetworzoną, wręcz szkodliwą żywnością, świadomie sięgamy po nie, nieumiarkowanie korzystając z używek. Podtruwa nas również większość leków, które poza działaniem leczniczym, wykazują działania niepożądane. Źródłem toksyn jest też nasz własny organizm. W trakcie procesów i przemian zachodzących w każdej komórce i tkance, powstają produkty szkodliwe – endotoksyny, które zdrowy organizm sprawnie wydala. Toksyny produkują bytujące w nas drobnoustroje, szczególnie niebezpieczne są związki wydzielane przez chorobotwórcze szczepy bakterii i grzybów.
Na skutek rozmaitych dysfunkcji, wydalanie toksyn może być zaburzone, co powoduje ich gromadzenie w ustroju, potęguje szkodliwość i zagraża homeostazie, a zatem i zdrowiu. Niebezpieczne substancje rozpuszczalne w tłuszczach oraz metale ciężkie mogą ulegać kumulacji w tkance tłuszczowej i kościach, tworząc niebezpieczny depozyt. Wśród niezliczonych toksyn, na których działanie jesteśmy stale narażeni, najważniejszymi są metale ciężkie, rakotwórcze węglowodory aromatyczne, obecne w dymie tytoniowym i smogu, pochodzące z żywności mykotoksyny i azotany, powstające w jelitowych procesach gnilnych amoniak i nitrozoaminy, antybiotyki i sterydy stosowane w hodowli zwierząt mięsnych oraz herbicydy i pestycydy z uprawy roślin.
Jak pozbywamy się toksyn?
Poszczególne substancje toksyczne wydalane są drogami optymalnymi z punktu widzenia bezpieczeństwa organizmu. Procesy metabolizmu, biotransformacji i eliminacji pozwalają na wydajne i bezpieczne usuwanie większości groźnych związków, stanowiąc jeden z najważniejszych mechanizmów utrzymania homeostazy.
Większość toksyn wydalana jest z moczem, kałem, wydychanym powietrzem, z potem i innymi płynami ustrojowymi, tkanką włosów, paznokci i martwym naskórkiem.
Modyfikując te procesy, można przyspieszyć wydalanie szkodliwych substancji, wspomagając naturalne oczyszczanie organizmu.
Niebezpieczne używki i leki
Z używkami i z lekami wprowadzane są do organizmu szkodliwe substancje. Rezygnacja lub ograniczenie używek, zmniejsza ryzyko ich szkodliwego działania. Podobnie z lekami (i suplementami!). Powinniśmy je zażywać tylko wtedy, gdy są nam rzeczywiście potrzebne! Celem reklamy jest zwiększenie sprzedaży, a nie edukacja zdrowotna!
Dieta sprzyja oczyszczaniu
Działaniem prewencyjnym w oczyszczaniu organizmu jest eliminowanie z codziennej diety szkodliwych składników pokarmowych, przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia produktów wspomagających oczyszczanie. Wybierając produkty na nasz stół, kierujmy się nie tylko ceną, ale i jakością.
Wiosenna sałatka oczyszczająca W medycynie ludowej jednym z zalecanych środków na oczyszczenie organizmu jest wiosenna sałatka oczyszczająca. Wykorzystuje się młode listki i kwiaty wiosennych ziół, zebranych ze stanowisk czystych, oddalonych od zakładów przemysłowych, siedzib ludzkich i dróg. Listki mniszka lekarskiego, pokrzywy, szczawiu, bluszczyku kurdybanku, krwawnika, szczawika zajęczego i babki – po opłukaniu i rozdrobnieniu można wymieszać z sosem (oliwa, ocet balsamiczny, sól, cukier do smaku) i niewielką ilością roztartego z solą czosnku. Dobierając ilość poszczególnych składników, warto zapoznać się ze smakiem każdego surowca z osobna. Do sałatki można dodać prażone nasiona słonecznika lub dyni oraz pokrojone na cząstki pomidorki koktajlowe i gotowane na twardo jaja. Poza walorami smakowymi, sałatka ma właściwości moczopędne, silnie stymuluje wydzielanie żółci i soków trawiennych. Medycyna ludowa przypisuje jej czyszczenie krwi. Wymienione surowce stosujmy na co dzień.
DZIAŁANIA SPRZYJAJĄCE ODTRUWANIU
1) Ograniczenie spożycia cukru, również w formie słodyczy i słodkich napojów.
2) Ograniczenie spożycia mięsa, rezygnacja ze spożywania niskiej jakości wędlin i przetworzonych przemysłowo produktów mięsnych.
3) Rezygnacja ze spożycia tłuszczów sztucznie utwardzanych, na rzecz oliwy lub masła klarowanego.
4) Zwiększenie w diecie udziału owoców i warzyw, zwłaszcza gotowanych na parze. Wśród warzyw, które przyspieszają oczyszczanie wątroby i zwiększają wydzielanie żółci, zwróćmy uwagę na czarną rzodkiew, rzeżuchę i mniszek, które zapobiegają zaleganiu żółci i zmniejszają ryzyko stłuszczenia wątroby.
5) Korzystanie z obfitości sezonowych owoców, warzyw i surowców ziołowych.
Owoce oczyszczające
Ze względu na obfitość witamin, mikroelementów, pektyn i różnych substancji aktywnych biologicznie, owoce sezonowe mają duże znaczenie w diecie oczyszczającej. Ich spożycie stymuluje oczyszczanie wątroby, wydzielanie żółci, przyspiesza perystaltykę i zwiększa wydalanie moczu, co sprzyja eliminacji toksyn. Przez cały rok oczekiwane truskawki, maliny, porzeczki, agrest, czereśnie i wiśnie, owoce borówki czernicy i poziomki, poza znakomitymi walorami smakowymi mają cenne właściwości oczyszczające. Dotyczy to owoców regionalnych, hodowanych naturalnie, z zachowaniem rygorów dopuszczalnych stężeń substancji szkodliwych, takich jak pestycydy, herbicydy, metale ciężkie. Nie przegapmy sezonu ich występowania i wykorzystajmy ich potencjał oczyszczający.
Post czy głodówka?
Jedną z metod oczyszczania jest post, zalecany niemal w każdej kulturze i religii. Czasowe ograniczenie spożycia pokarmu przyspiesza detoksykację, również trucizn zmagazynowanych w tkance tłuszczowej. Jednak dłuższe głodówki niosą też zagrożenia, związane np. z transmisją drobnoustrojów ze światła jelit do krwioobiegu i ryzykiem zakażenia. Niebezpieczny jest również reefiding syndrome – mogący wystąpić po długotrwałym poście, przy ponownym, nieumiejętnym włączeniu odżywiania. Najrozsądniejsze jest regularne, czasowe (np. raz w tygodniu) ograniczanie ilości pokarmów, bez ograniczenia spożycia wody. Głodówkę najlepiej skonsultować z dietetykiem.
Wspomaganie ziołowe
Roślinne surowce lecznicze, dzięki zawartym w nich substancjom, mogą usprawniać procesy oczyszczania. Zarówno medycyna ludowa, jak i współczesne ziołolecznictwo przypisuje niektórym surowcom właściwości odtruwające lub przyspieszające oczyszczanie. Surowce te nasilają eliminację toksyn poprzez przyspieszenie metabolizmu, zwiększenie sekrecji żółci przez wątrobę i pęcherzyk żółciowy, nasilenie perystaltyki i zwiększenie wydalanego moczu. Zarówno wątroba, jak i nerki stanowią filtry, które oczyszczają krew z toksyn. Podejmując terapię oczyszczającą, warto wcześniej ustalić, jak długo ma trwać i jaki cel chcemy osiągnąć. Plan oczyszczania możemy oprzeć na jakimś cyklu życiowym, według którego działamy na co dzień: dzień, tydzień, miesiąc. By lepiej kontrolować realizację, warto zapisywać wagę, zjedzoną ilość poszczególnych produktów, czas i rodzaj ćwiczeń etc.
Eliminacja toksyn z moczem
Z moczem wydalane są toksyny rozpuszczalne w wodzie. Zaburzenia pracy nerek mogą powodować zwiększenie w osoczu stężenia sodu, chlorków, kwasu moczowego, mocznika. Nasilając przepływ nerkowy, filtrację i zwiększając ilość wydalanego moczu, można przyspieszyć oczyszczanie organizmu i ułatwić normalizację ciśnienia krwi. Substancje i surowce akwaretyczne i moczopędne stosuje się w toksykologii przy zatruciach związkami rozpuszczalnymi w wodzie i wydalanymi przez nerki. Surowce te na ogół dostarczają także cennych składników mineralnych. Najważniejsze to liść pokrzywy, ziele skrzypu, liść brzozy, kłącze perzu, ziele fiołka trójbarwnego. Najlepiej stosować je kilkakrotnie w ciągu dnia, w postaci wodnych naparów do picia, by zwiększyć efekt oczyszczający. Wśród składników diety, przyspieszających eliminację toksyn z moczem, zwraca uwagę surowy korzeń pietruszki, którego spożycie wywołuje silny efekt moczopędny. Podobny efekt pojawia się po spożyciu większych ilości owoców, zwłaszcza truskawek, poziomek i porzeczek.
Oczyszczanie wątroby i eliminacja toksyn żółcią
Wątroba stanowi laboratorium i filtr, dzięki którym docierająca do niej krew oczyszczana jest z toksyn. Związki te ulegają zmetabolizowaniu i biotransformacji, potem wydalane są z żółcią. Żółć stopniowo gromadzi się w pęcherzyku żółciowym, a stamtąd jest wydzielana, by wspomóc proces trawienia tłuszczów. Nasilenie procesu tworzenia, jak i wydzielania żółci wspomaga oczyszczanie wątroby i całego organizmu.
Wśród surowców leczniczych wiele gatunków żółciopędnych i żółciotwórczych równolegle wykazuje inne działania korzystne z perspektywy oczyszczania organizmu. Poza działaniem żółciopędnym i żółciotwórczym, mniszek przyspiesza opróżnianie woreczka żółciowego, zapobiega stłuszczeniu wątroby, cykoria działa moczopędnie, jest prebiotykiem poprawiającym kondycję naturalnej flory jelitowej, kocanki piaskowe pobudzają pracę trzustki i wzmacniają naczynia krwionośne, mięta zmniejsza napięcie dróg żółciowych, hamuje rozwój drobnoustrojów gnilnych, kminek działa rozkurczowo i wiatropędnie, dziurawiec łagodzi bóle spastyczne dróg żółciowych, rumianek pospolity łagodzi stany skurczowe, działa przeciwzapalnie.
Ostropest plamisty
Jest składnikiem, który warto okresowo włączyć do diety. Przyspiesza regenerację wątroby i eliminuje wolne rodniki. Spożywanie mielonych nasion ostropestu wspomaga regenerację struktur endoplazmatycznych hepatocytów, przyspiesza regenerację ich błon komórkowych, działa cytoprotekcyjnie, antyoksydacyjnie, zwiększa stężenie ochronnego, wątrobowego glutationu i stymuluje biosyntezę białek. Najcenniejsze są świeżo zmielone nasiona, które w niewielkiej ilości można dodawać do posiłków.
Nasilają perystaltykę i oczyszczają jelito grube
Przyspieszając pasaż jelitowy mas kałowych, można zmniejszyć ryzyko wchłaniania z jelit toksyn, które powstają w trakcie procesów gnilnych, zwłaszcza przy zaparciach. Przykładem mogą być wytwarzane przez bakterie jelitowe, z obecnych w wędlinach azotanów, rakotwórcze nitrozoaminy, które z czasem trafiają do krwioobiegu. Wśród składników diety, właściwości oczyszczające jelita wykazują wszelkie owoce i warzywa bogate w błonnik, którego różne frakcje nie tylko przyspieszają pasaż jelitowy, ale stanowią cenny element prebiotyczny. W trakcie stosowania surowców przyspieszających pasaż jelitowy, podobnie jak w przypadku surowców moczopędnych, należy pić dużo wody, by uzupełniać poziom elektrolitów.
Gatunkami z pogranicza diety i terapii, których pęczniejące w trakcie maceracji nasiona oczyszczają jelita, są babka płesznik, babka jajowata i siemię lniane. Wśród surowców o silniejszym działaniu, które z powodzeniem można stosować na początku kuracji oczyszczającej, jest kora kruszyny, korzeń rzewienia, owoc i liść senesu. Surowców tych nie stosujemy długotrwale, nie są wskazane dla kobiet w ciąży.
Zioła prebiotyczne
To surowce wspomagające naturalną florę jelitową, jedną z jej funkcji jest rozkładanie toksyn i ograniczenie procesów gnilnych. Odżywiając symbiotyczną florę jelitową, wspomagamy system odpornościowy i syntezę witamin. Wśród surowców prebiotycznych należy wymienić mniszek, cykorię, czosnek, cebulę, topinambur, oman wielki.
Mieszanki przyspieszające oczyszczanie
Według prof. A. Ożarowskiego: Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, W-wa1983; Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, W-wa 1987.
ZIOŁA ODTRUWAJĄCE WĄTROBĘ – ŻÓŁCIOPĘDNE.
Zmieszać po 50 g korzeni cykorii i mniszka, po 25 g ziela mięty, drapacza, potłuczonych owoców kopru i 10 g kwiatów wrotyczu. 11 łyżki ziół zalać 2 szklankami wody i zagotować na wolnym ogniu do wrzenia. Odstawić na 15`, pić po 1 szklanki 3 x dziennie.
ZIOŁA OGÓLNIE ODTRUWAJĄCE (I)
Zmieszać po 50 g ziela skrzypu, ziela mięty pieprzowej, korzenia łopianu, po 25 g rdestu ptasiego, liści orzecha włoskiego, kwiatów czarnego bzu i kwiatów chabru. Zalać 2 łyżki ziół 21 szklanki wody ciepłej i odstawić na 30` do napęcznienia. Ogrzewać powoli do zagotowania, odstawić na 15` i przecedzić. Pić 2/3 szklanki 3 x dziennie między posiłkami, jako środek odtruwający, moczopędny.
ZIOŁA OGÓLNIE ODTRUWAJĄCE (II).
Zmieszać po 50 g kłącza perzu, ziela rdestu ptasiego i ziela szanty oraz po 25 g ziela fiołka trójbarwnego, korzenia łopianu, korzenia wilżyny i kwiatów kasztanowca. Zalać 2 łyżki ziół 21 szklanki ciepłej wody i odstawić na 30` do napęcznienia. Ogrzewać do zagotowania, odstawić na 10` i przecedzić. Pić 2/3 szklanki 3 x dziennie.
Wysiłek fizyczny oczyszcza
Intensywny ruch mobilizuje aktywność wydzielniczą narządów wewnętrznych i gruczołów dokrewnych. Praca mięśni pobudza krążenie, przyspiesza metabolizm i zwiększa aktywność gruczołów potowych. Pocenie się pomaga regulować wzrastającą na skutek pracy mięśni temperaturę, i jednocześnie przyspiesza eliminację toksyn przez skórę. Wraz z potem tracimy sole mineralne, więc intensywnym ćwiczeniom powinno towarzyszyć zwiększone spożycie wody.
Piśmiennictwo dostępne w redakcji.