Quercus robur L., Quercus petraea (Matt.) Liebl. Quercus pubescens Willd.

Nazwa

Dąb (Quercus robur L., Quercus petraea.(Matt.) Liebl., Quercus pubescens Willd., kora)

Występowanie 

Drzewo z rodziny bukowatych (Fagaceae) występujące w Europie, na Kaukazie i w Azji Mniejszej.

Pokrój 

Drzewo o wysokości do 30 – 40 m z prostym pniem.

Część rośliny stosowana w celach leczniczych 

Kora

Zbiór 

Zbiór surowca odbywa się w marcu i kwietniu z pni i gałęzi młodych drzew przed rozwojem liści i wysuszona w cieniu w warunkach naturalnych lub w suszarni w temperaturze nie wyższej niż 35oC. 

Skład fitochemiczny 

Surowiec zawiera: garbniki (do 20%), żywice, tłuszcze. W garbnikach dominują pochodne kwasu elagowego i katechiny, występują też kwasy elagowy i galusowy, katechina i niewielkie ilości związków triterpenowych.

Jakość 

Powinna odpowiadać aktualnym wymaganiom Farmakopei Europejskiej dla tej substancji roślinnej. W celu prawidłowej identyfikacji substancji roślinnej, wykonuje się badania makroskopowe i mikroskopowe oraz przeprowadza się reakcję identyfikującą. Wykonuje się również badanie zawartości garbników w przeliczeniu na pirogalol. Dawniej zgodnie z Farmakopeą Polską VI dla tej substancji roślinnej wymagana była identyfikacja surowca techniką cienkowarstwowej chromatografii cieczowej (TLC).

Rodzaje stosowanych przetworów roślinnych

Substancja roślinna Nie ma zastosowania. Przetwory roślinne Rozdrobniona substancja roślinna. Sproszkowana substancja roślinna. Wyciąg suchy (DER 5,0 – 6,5 : 1), rozpuszczalnik ekstrakcyjny etanol 50% m/m.

Postać farmaceutyczna 

Rozdrobniona substancja roślinna w postaci ziół do zaparzania, do stosowania doustnego lub w postaci odwaru do stosowania na błony śluzowe lub skórę. Przetwory roślinne w postaci stałej lub płynnej, do stosowania doustnego. 

Zastosowanie 

Wskazanie 1

Tradycyjny produkt leczniczy stosowany w objawowym leczeniu łagodnych biegunek. 

Wskazanie 2

Tradycyjny produkt leczniczy stosowany w objawowym leczeniu niewielkich stanów zapalnych błon śluzowych lub skóry. 

Wskazanie 3

Tradycyjny produkt leczniczy stosowany w łagodzeniu objawów towarzyszących hemoroidom takich, jak swędzenie i pieczenie. Produkt stosowany po wykluczeniu poważniejszych schorzeń przez lekarza. 

Produkt jest tradycyjnym produktem leczniczym roślinnym, stosowanym w określonych wskazaniach, opartych wyłącznie na podstawie długotrwałego stosowania.

Dawkowanie, czas stosowania i droga podania 

Dorośli i osoby w wieku podeszłym 

Wskazanie 1

3 g rozdrobnionej substancji zaparzonej w 250 ml wody, 3 razy dziennie  1 g sproszkowanej substancji roślinnej w postaci kapsułek lub tabletek, 3 razy dziennie Wyciąg suchy: 140 mg, 4 razy dziennie 

Wskazanie 2

Odwar do stosowania na błony śluzowe: 20 g/l. 

Wskazanie 2 i 3

Odwar do przygotowania kąpieli: 5 g pociętej substancji na 1l kąpieli (czas kąpieli 20 min). Kąpiel części lub całego ciała raz dziennie. Płukanki lub okłady miejscowe kilka razy dziennie. Stosowanie u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia nie jest zalecane (patrz: „Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania”). 

Czas stosowania Wskazanie 1 Nie powinno się stosować dłużej niż 3 dni. Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia. 

Wskazanie 2 i 3

Nie powinno się stosować dłużej niż tydzień. Jeśli objawy utrzymują się podczas stosowania leku dłużej niż tydzień, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia. 

Droga podania

 Podanie doustne. Do stosowania na skórę. Do stosowania na błony śluzowe. Do stosowanie na błonę śluzową odbytu.

Przeciwwskazania 

Nadwrażliwość na substancję czynną. W przypadku otwartych ran, rozległych uszkodzeń skóry lub śluzówki oraz zakażeń skóry i śluzówki nie stosować jako dodatek do kąpieli. Stosowanie u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia nie jest zalecane ze względu na brak odpowiednich danych.

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania 

Wskazanie 1

Jeżeli wystąpią: nawracająca biegunka lub krwawe stolce, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.

Wskazanie 2 i 3 

Nie stosować gorących kąpieli w przypadku wystąpienia gorączki lub chorób zakaźnych oraz w przypadku niewydolności sera i nadciśnienia.

Wskazanie 3

Jeżeli wystąpi krwawienie z odbytu podczas leczenia hemoroidów, należy skonsultować się z lekarzem.

Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji 

Wskazanie 1 Może opóźniać wchłanianie jednocześnie przyjmowanych leków. Z tego powodu lek należy zażyć przynajmniej godzinę przed lub po przyjęciu innych leków. 

Wpływ na płodność, ciążę i laktację 

Bezpieczeństwo stosowania w okresie ciąży i laktacji nie zostało ustalone. Z powodu braku wystarczających danych, stosowanie w okresie ciąży i laktacji nie jest zalecane.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn 

Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Działania niepożądane 

Zgłaszane były reakcje alergiczne. Częstotliwość wystąpienia reakcji alergicznych nie jest znana. W przypadku wystąpienia innych działań niepożądanych niewymienionych powyżej, należy zasięgnąć porady lekarza lub wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia.

Przedawkowanie 

Nie zgłoszono żadnego przypadku przedawkowania.

Piśmiennictwo: Community herbal monograph on Quercus robur L., Quercus petraea.(Matt.) Liebl., Quercus pubescens Willd., cortex, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC).Strzelecka H., Kowalski J. [red.], Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000, str. 110.