Allium sativum L., bulbus
1. Nazwa rośliny
Czosnek pospolity
2. Występowanie
Roślina pochodzi ze środkowej Azji, natomiast uprawiana jest w wielu rejonach świata, w tym również w Polsce.
3. Pokrój rośliny
Roślina o łodydze do 8 m, w uprawach do 12 m, wijąca się, zawsze w prawo, kanciasta z Czosnek pospolity posiada łodygę wysokości do 90 cm, wzniesioną, do połowy skrętoległe ulistnioną. Roślina charakteryzuje się równowąskimi, rynienkowatymi, ostro zakończonymi liśćmi o szerokości do 1 cm, z wyraźnie zakończonym nerwem. Kwiaty są białoróżowe lub zielonawe zebrane w kwiatostan szczytowy. Cebula czosnku jest kulista, złożona z drobnych cebulek, zwanych ząbkami, okrytych łupinami.
4. Część rośliny stosowana w celach leczniczych
Cebula
5. Skład fitochemiczny
Szyszki chmielu zbiera się w początkowym okresie dojrzewania, gdy mają jeszcze barwę jasnozieloną, ale osiągnęły już normalną wielkość. Surowiec nie jest odporny na suszenie w wysokiej temperaturze, dlatego suszy się je szybko w cieniu rozłożone cienką warstwą lub mechanicznie, w suszarniach w temperaturze do 40°C.Surowiec zawiera: alliinę, alkilowe pochodne alliiny, związki flawonoidowe, aminokwasy, związki śluzowe i witaminy oraz olejek. Z alliiny pod wpływem enzymu allinazy, zawartego w czosnku, powstaje allicyna.Szyszki chmielu zbiera się w początkowym okresie dojrzewania, gdy mają jeszcze barwę jasnozieloną, ale osiągnęły już normalną wielkość. Surowiec nie jest odporny na suszenie w wysokiej temperaturze, dlatego suszy się je szybko w cieniu rozłożone cienką warstwą lub mechanicznie, w suszarniach w temperaturze do 40°C.
6. Jakość
Jakość cebul czosnku powinna odpowiadać aktualnym wymaganiom Farmakopei Europejskiej dla tej substancji roślinnej. W celu prawidłowej identyfikacji substancji roślinnej wykonuje się badanie mikroskopowe. Przeprowadza się badanie identyfikujące niektóre składniki rośliny z zastosowaniem cienkowarstwowej chromatografii cieczowej. Bada się również obecność zanieczyszczeń, stratę masy po suszeniuoraz popiół całkowity.
O właściwej jakości substancji roślinnej świadczy również zawartość allicyny, na poziomie nie mniej niż 0,45% w odniesieniu do bezwodnej substancji roślinnej.
7. Skład jakościowy i ilościowy
Substancja roślinna
Nie dotyczy
Przetwory roślinne
a) Sproszkowana substancja roślinna
b) Wyciąg płynny ze świeżych cebul (DER 2-3:1), rozpuszczalnik ekstrakcyjny: rafinowany olej rzepakowy
c) Wyciąg suchy (DER 5:1), rozpuszczalnik ekstrakcyjny: etanol 34% V/V
8. Postać farmaceutyczna
Przetwory roślinne w postaci stałej do stosowania doustnego.
9. Wskazania
Wskazanie 1
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany jako środek wspomagający w zapobieganiu miażdżycy.
Wskazanie 2
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany w celu łagodzenia objawów przeziębienia.
Produkt jest tradycyjnym produktem leczniczym roślinnym stosowanym w określonych wskazaniach opartych wyłącznie na podstawie długotrwałego zastosowania.
10. Dawkowanie i droga podania
Wskazanie 1
Dorośli i osoby w wieku podeszłym
a) Sproszkowana substancja roślinna
Pojedyncza dawka: od 300 mg do 750 mg
Dzienna dawka: 900-1380 mg w 3-5 dawkach
podzielonych
b) Wyciąg płynny
Pojedyncza dawka: 110-220 mg 4 razy dziennie
Dzienna dawka: 440-880 mg
Nie zaleca się stosowania u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat (patrz punkt „Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania”).
Wskazanie 2
Młodzież, dorośli i osoby w wieku podeszłym
c) Wyciąg suchy:
Pojedyncza dawka: 100-200 mg 1-2 razy dziennie
Dzienna dawka: 100-400 mg
Nie zaleca się stosowania u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 12 lat (patrz punkt „Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania”).
Czas stosowania:
Wskazanie 1
Brak ograniczeń dotyczących czasu stosowania.
Wskazanie 2
Jeżeli objawy utrzymują się dłużej niż tydzień podczas stosowania produktu leczniczego, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
Droga podania
Podanie doustne
11. Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję aktywną.
Przeciwwskazane u pacjentów leczonych lekami: indinavir, sakwinavir (patrz także punkt „Interakcje”).
12. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Nie należy stosować leku 7 dni przed zabiegami operacyjnymi ze względu na ryzyko wystąpienia krwawienia pooperacyjnego.
Wskazanie 1
Stosowanie u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia nie zostało ustalone z powodu braku odpowiednich danych.
Wskazanie 2
Stosowanie u dzieci poniżej 12 roku życia nie zostało ustalone z powodu braku odpowiednich danych.
Jeżeli objawy się nasilą podczas stosowania produktu leczniczego, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.
13. Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Należy zachować ostrożność w stosowaniu preparatów z czosnku w przypadku podawania ich pacjentom przyjmującym doustne leki przeciwzakrzepowe i/lub hamujące agregację płytek krwi, ponieważ mogą wydłużyć czas krwawienia.
Równoczesne stosowanie z lekami: indinavir, sakwinavir jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko zmniejszenia ich stężenia w osoczu, braku odpowiedzi wirusologicznej i możliwej oporności na jeden lub więcej składników terapii antyretrowirusowej (patrz także punkt „Przeciwskazania”).
14. Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Bezpieczeństwo stosowania w okresie ciąży i laktacji nie zostało ustalone.
Ze względu na brak wystarczających danych, nie zaleca się stosowania w okresie ciąży i laktacji.
Badania na zwierzętach wykazały wpływ na płodność (patrz punkt „Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie”).
15. Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Może zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania. Pacjenci, których to dotyczy, nie Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
16. Działania niepożądane
Nieprzyjemny zapach oddechu lub ciała, ból brzucha, wzdęcia, gazy, uczucie pełności, utrata wagi.
Reakcje alergiczne, takie jak kontaktowe zapalenie skóry, zapalenie spojówek, nieżyt nosa lub skurcz oskrzeli, czasami poważne.
Bóle głowy, zawroty głowy i obfite pocenie się.
Krwawienie.
Częstość występowania nie jest znana. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych innych niż wymienione powyżej należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym pracownikiem
służby zdrowia.
17. Przedawkowanie
Nie zgłoszono żadnego przypadku przedawkowania.
18. Właściwości farmakokinetyczne
Nie jest wymagane określenie właściwości farmakokinetycznych.
19. Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Nie są wymagane, chyba że jest to konieczne do bezpiecznego stosowania produktu.
Nie przeprowadzono odpowiednich badań toksyczności reprodukcyjnej i genotoksyczności.
Nie przeprowadzono badań dotyczących rakotwórczości.
Toksyczność dla jąder (np. upośledzenie spermatogenezy) stwierdzono w przypadku szczurów, którym podawano surowy czosnek przez 30 dni oraz szczurów, którym podawano 50 mg sproszkowanego czosnku przez 70 dni. Jednocześnie wystąpiło obniżenie poziomu testosteronu; nie określono wartości NOAEL dla sproszkowanego czosnku. Ten wpływ na płodność samców szczurów obserwowano po zastosowaniu dawki około dwukrotnie większej od maksymalnej dawki dobowej u ludzi.
20. Dane farmaceutyczne
Nie dotyczy.
Piśmiennictwo:
1. European Union herbal monograph on Allium sativum L., bulbus EMA/HMPC/7685/2013, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC).
2. Strzelecka H., Kowalski J., Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2000, str. 106-107.
