Schorzenia i terapieBlizny i zabliźnianie ran

Blizny i zabliźnianie ran

Do podstawowych przyczyn powstawania blizn należą urazy, zabiegi operacyjne oraz uszkodzenia powstałe w wyniku zmian trądzikowych, odleżyn i innych stanów zapalnych skóry. Bliznami nazywamy również zmiany skórne powstałe po oparzeniach, choć ten rodzaj blizn odróżnia się od pozostałych.

Leczenie blizn i bliznowców (keloidów – guzowatych tworów) wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta i jest zależne od jego wieku, kształtu, wielkości i lokalizacji blizny, fazy dojrzewania, stosowanych wcześniej metod korekcji, a także predyspozycji genetycznej. Ostateczny wygląd blizny zależy od wielu czynników i jest w pewnej mierze niewiadomą. Na przebieg procesu gojenia wpływają takie czynniki jak rodzaj skóry, wiek, lokalizacja rany, obecność bakterii w ranie, niedobory żywieniowe, cukrzyca, stosowanie sterydów i innych leków oraz palenie papierosów. Blizna powstaje w efekcie uszkodzenia wierzchniej warstwy skórnej (naskórka), łącznie z warstwą znajdującą się tuż pod nią (skórą właściwą). Uszkodzenie skóry właściwej prowokuje tkankę włóknistą do wypełnienia ubytku. Ten skomplikowany proces regeneracji naskórka, w wyniku którego powstaje blizna, nazywany jest bliznowaceniem. W procesie tym uczestniczy wiele komórek, wraz z mediatorami – substancjami pobudzającymi do reakcji w organizmie. W ten sposób uwidacznia się blizna.

Proces powstawania blizny

jest kilkuetapowy. W pierwszej fazie (zapalnej) dochodzi do uszkodzenia tkanki, przekrwienia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych (24-48 h). Druga faza (ograniczona faza zapalna), to czas, w którym rana ulega oczyszczeniu (7 dni). Kolejna faza (gojenia) to właściwy proces bliznowacenia. Na tym etapie zachodzą procesy tworzenia blizny, dzięki produkcji tkanki włóknistej. Ostatnią fazą gojenia jest faza przebudowy blizny, która może trwać od kilku do kilkunastu miesięcy. Obszar, w którym znajduje się blizna, boli i swędzi. Może także powodować przykurcze. Z czasem dolegliwości ustępują. Na etapie gojenia się rany (przerwanej ciągłości skóry) należy dbać o aseptykę. Rana powinna być regularnie odkażana i sucha, nie można dopuścić do nadkażenia. Nie wolno też zrywać strupów. Charakterystyczne dla blizny są zmiany zanikowe, wygładzenie naskórka, zanik przydatków skóry, początkowo zabarwienie czerwone, później zabarwienie skóry otaczającej.

Zioła przyspieszjące gojenie 

mogą być bardzo pomocne na tym etapie. To mieszanka: ziela nostrzyka Meliloti herba, kory dębu Quercus cortex, ziele dziurawca Hyperici herba, koszyczka arniki Arnicae anthodiumziela krwawnika Millefolii herba.

Wpływy genetyczne 

należą do słabo poznanych przyczyn nieprawidłowego, wybujałego tworzenia się blizn u niektórych pacjentów. Wyróżniamy dwie podstawowe formy nieprawidłowych blizn: przerośnięte hypetrophic scarsbliznowce (keloidy). Przerośnięte blizny są zazwyczaj grube (wyrastają ponad powierzchnię skóry), zaczerwienione i swędzące lub bolesne. W odróżnieniu od bliznowców, pozostają zawsze w pierwotnych granicach rany. Przerost blizny zaczyna się zazwyczaj pomiędzy 6 a 8 tygodniem od uszkodzenia (przecięcia) skóry i może trwać nawet 6 miesięcy (faza proliferacyjna). W miarę przerastania blizny, może powodować przykurcz, jeżeli przebiega ponad stawem lub jest zlokalizowana wzdłuż długiej osi kończyny. Faza dojrzewania takiej blizny może trwać nawet do 2 lat. Część przerośniętych blizn ulega w tym okresie samoistnej regresji, nawet bez interwencji. Bliznowce (tak jak blizny przerośnięte) są również grube, zaczerwienione i swędzące. Ich cechą charakterystyczną jest to, że rozmiarami przekraczają zawsze pierwotne granice rany. Keloidy tylko sporadycznie ulegają samoistnej regresji.

Nie da się usunąć blizny

 – można jednak poprawić jej wygląd. Powodzenie zależy m.in. od lokalizacji blizny. Broda, mostek, ramię, czy górna część pleców to obszary zwiększonego ryzyka.  Dużo zależy także od predyspozycji genetycznych. Są osoby, u których zawsze powstaje ładna blizna i są takie, u których zawsze powstaje bliznowiec. Rekonwalescencja jest procesem długotrwałym, dlatego w leczeniu dużą rolę odgrywa konsekwencja w działaniu. W większości przypadków masaże z preparatami przyspieszającymi dojrzewanie blizn można rozpocząć już w 3-4 tygodniu od zranienia.

Preparaty z wyciągami roślinnymi 

wpływają na prawidłową epitelizację skóry (gojenie ran) i stymulują produkcję kolagenu. Przedstawiamy wybrane zioła, stosowane w terapii ran i blizn.

Babka lancetowata 

Plantago lanceolata | Często spotykana na łąkach, przy lasach i na obrzeżach dróg. Ma charakterystyczne, podłużne i wąskie liście. Działanie lecznicze wykazują liście. Wykorzystuje się głównie susz, ale możemy też używać liści świeżych. Zawierają aukubinę, która działa podobnie jak antybiotyk. Roślina bogata jest w krzem, bor, cynk i żelazo. Zawiera również witaminy: A, C i K – o działaniu przeciwkrwotocznym. W celu wykonania okładu ze świeżego liścia babki lancetowatej, należy zmiażdżonym liściem lub wyciśniętym sokiem posmarować obtarcia i miejsca zapalne. Okład z liści pomaga po użądleniach drobnych insektów, np. komarów. Okłady stosowane są w leczeniu wrzodów, czyraków i trudno gojących się ran.

Rokitnik zwyczajny 

Hippophaë rhamnoides | Wykorzystywany jest w lecznictwie i w kosmetyce. Znany też jako krzew ozdobny. Do celów zarówno kosmetycznych, jak i leczniczych, wykorzystuje się owoce i liście rośliny. Zewnętrznie, wyciągi olejowe z owoców stosuje się w przypadku odmrożeń, uszkodzeń, w grzybicach i stanach zapalnych skóry. Obecny w owocach kwas palmitynowy odpowiada za szybsze ziarninowanie ran i za regenerację uszkodzonego naskórka. Poza tym działa przeciwzapalnie, antywirusowo i antybakteryjnie. Naparem z liści rokitnika można przemywać skórę w przypadku schorzeń skórnych i trudno gojących się ran. Napar z liści można dodać do kąpieli. Wyciągi z powodzeniem stosowane są w pielęgnacji skóry uszkodzonej przez promienie słoneczne.

Nagietek lekarski

Calendula officinalis | Zawiera m.in. flawonoidy, saponiny i wielocukry. Przyspiesza ziarninowanie naskórka, wykazuje działanie przeciwzapalne. Znany przede wszystkim z właściwości bakteriobójczych i łagodzących problemy skórne. Stosuje się go zewnętrznie – w postaci naparu służy do przemywania trudno gojących się ran i podrażnień skóry. Napar można stosować również na skórę po ukąszeniach owadów (łagodzi obrzęk i działa bakteriobójczo). Z płatków nagietka można przygotować olejek. Szklankę świeżo zebranych płatków należy wsypać do rondelka i zalać dowolnym olejem roślinnym. Podgrzewać około 2 h, odcedzić i odstawić na 2 dni. Gotowy żółtopomarańczowy wyciąg olejowy przelać do małej buteleczki i przechowywać w lodówce. Stosować zewnętrznie na uszkodzoną skórę. Wygładza skórę, zapobiega powstawaniu blizn. Zalecany osobom po operacjach, do stosowania na rany pooperacyjne.

Kora dębu 

Quercus cortex | Stosowana zewnętrznie, w postaci płukanek, odwarów i dodatku do kąpieli. Dzięki zawartości garbników, ma działanie ściągające, umożliwia szybsze gojenie się zmian skórnych, wywołanych oparzeniami, odmrożeniami czy chorobami skóry. Nie wywołuje reakcji alergicznych skóry. Komponuje się często z innymi roślinami – w szczególności z rumiankiem, nagietkiem, podbiałem, tymiankiem, szałwią, miętą. Odpowiednio dobrany skład umożliwia połączenie działania ściągającego z działaniem przeciwzapalnym rumianku, nagietka i podbiału i dezynfekującym szałwii.

Len 

Linum usitatissimum | Roślina uprawowa, bogata w substancje śluzowe. Nasiona (siemię lniane) mają szerokie zastosowanie w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego, otyłości, zaparć i kaszlu. Uzyskiwany przez tłoczenie nasion olej lniany ma zastosowanie zarówno w dietetyce, jak i w kosmetyce. Len jest składnikiem wielu preparatów do pielęgnacji ciała. Wykazuje korzystne efekty, działając bezpośrednio na podrażnioną skórę (na przykład na wysuszone i pękające pięty). Można go stosować w postaci kataplazmów lub okładów na zmienioną chorobowo skórę. Len zawarty w kosmetykach pielęgnacyjnych odżywia, regeneruje i zwiększa elastyczność skóry. Działa przeciwzapalnie, przyspiesza ziarninowanie się skóry.

Cebula zwyczajna 

Allium cepa | Wykazuje działanie bakteriobójcze. Posiada właściwości rozpuszczania fibryny, która jest odpowiedzialna za powstawanie skrzepów. Wyciągi z cebuli spłaszczają, wygładzają i rozjaśniają blizny. Cebula przyspiesza regenerację blizn i łagodzi stany zapalne.

Mniszek lekarski 

Taraxacum officinale |Wyciąg i świeży sok mają działanie regenerujące, przyspieszają bliznowacenie i zanikanie uszkodzeń skóry

Ziele krwawnika 

Millefolii herba | Stosowane na niestrawność, zmniejszenie apetytu, średnio nasilone dolegliwości spastyczne układu pokarmowego i wzdęcia, ale także do leczenia niewielkich powierzchniowych ran i stanów zapalnych skóry. Zgodnie z tradycją Achillesa, krwawnik jest używany do hamowania krwawień i gojenia ran. Wyniki badań wskazują na wpływ wyciągu z ziela krwawnika na wzrost fibroblastów ludzkiej skóry. Stosowany w dużych stężeniach, hamował ich proliferację, a stymulował ją, gdy był wykorzystywany w małych dawkach. Fibroblasty maja istotny wpływ na proces gojenia się uszkodzeń skóry.

Żyworódka pierzasta 

Kalanchoe pinnat | Cenna roślina doniczkowa. Zawiera w sobie leczniczy sok, stosowany wewnętrznie i zewnętrznie w leczeniu chorób i dolegliwości skórnych. Zewnętrznie, przy uszkodzeniach skóry, wykorzystuje się rozgnieciony liść rośliny, który można przyłożyć bezpośrednio na ranę. Poza tym pomaga przy trądziku, egzemach, swędzeniu skóry, reumatyzmie, łupieżu, bólu głowy, zęba, w żylakach i zapaleniu stawów.

Żywokost lekarski 

Symphytum officinale | Przyspiesza tworzenie się nowej tkanki. Zawiera alantoinę, która regeneruje tkankę łączną. Stosowany także przy stłuczeniach i urazach ścięgien.

Aloes 

Aloë | Częsty składnik preparatów kosmetycznych, przeznaczonych dla skóry wrażliwej i trądzikowej. Sok leczy źle gojące się rany. Dzięki polisacharydom obecnym w soku, aloes stymuluje procesy obronne i przyspiesza regenerację w obrębie zmienionej powierzchniowo skóry. Polecany przy podrażnieniach i otarciach skóry. Usuwa zaczerwienienia, koi i nawilża skórę. Liście aloesu można przykładać na skórę w postaci świeżo uciętego, cienkiego plastra miąższu.

Wymienione rośliny można stosować w postaci opatrunków na rany, olejków, okładów, kataplazmów, jak również w zalecanej kąpieli fitoterapeutycznej.

Na blizny 

stosuje się również kremy z witaminami A i E, żele, spray oraz opatrunki silikonowe, które wykorzystują zjawisko okluzji silikonu, sprzyjające zmniejszeniu powierzchniowej utraty wody, przy zwiększeniu uwodnienia tkanek. To – według badaczy – ogranicza proces tworzenia się nowych naczyń krwionośnych, syntezę kolagenu i hamuje procesy zapalne, co stwarza warunki niezbędne do prawidłowego gojenia się rany. Dużą zaletą plastrów i żeli silikonowych jest możliwość łączenia ich z innymi metodami terapeutycznymi, takimi jak fitoterapia, ucisk, iniekcje kortykosteroidów lub aplikacja kremów zawierających wyciąg z cebuli lub witaminę E. Efekty obserwowano jako wygładzenie blizny (zmiana wysokości), zanik zaczerwienienia i świądu.

Uwaga na słońce 

Blizny nie powinny być poddawane ekspozycji na promienie słoneczne. Skóra narażona na promieniowanie UV może ulec dodatkowym uszkodzeniom. Promienie UV mają także wpływ na rozwój chorób skórnych, m.in. nowotworu skóry. Konieczne jest nakładanie kremów z filtrami UV, zarówno na zdrową skórę, jak i na miejsca, w których występują blizny. Skóra w obszarze blizny nie ma naturalnego barwnika, dzięki któremu obserwujemy opaleniznę na zdrowej skórze. Nie można więc oczekiwać, że opalanie blizny zmniejszy jej widoczność. Przeciwnie – stanie się ona bardziej widoczna.

Autor

  • mgr Iwona Jakubiak

    Mgr Iwona Jakubiak jest kosmetologiem, specjalistką w dziedzinie zdrowia publicznego. Ukończyła Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Prowadzi indywidualną praktykę zawodową. Wykłada, doradza i publikuje w fachowych magazynach. Szczególne obszary jej zainteresowań to kosmetologia estetyczna, medycyna naturalna i medycyna anty-aging.

    Pokaż wszystkie artykuły

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Polecane

Najnowsze

Więcej