Zioła i dieta w cukrzycy
Na początek przypomnienie: Cukrzyca jest grupą
chorób metabolicznych, charakteryzujących się
hiperglikemią, wynikającą z defektu wydzielania
lub działania insuliny. Konsekwencją tego defektu
jest zaburzony metabolizm węglowodanów, tłuszczów
i białek oraz zwiększone stężenie glukozy we krwi. Przewlekła
hiperglikemia powoduje uszkodzenia, zaburzenie
czynności i niewydolność różnych narządów, szczególnie
oczu, nerek, nerwów serca i naczyń. Czy zioła i spersonalizowana dieta mogą zmniejszyć zapotrzebowanie
na insulinę u chorych na cukrzycę typu 2
i w konsekwencji poprawić ich stan kliniczny? Zdaję sobie
sprawę, że odpowiedź twierdząca na tak postawione
pytanie może być poddana w wątpliwość. Jednak moja
codzienna praktyka lekarska każe mi odpowiedzieć: tak.
Deadly quartet…
Wiosną 2011 r. zgłosił się do mojego gabinetu chory
z dolegliwościami bólowymi dystalnych części ciała: stóp,
rąk i skóry okolicy ciemieniowej – z zaznaczonym deficytem
czucia dotyku w tych miejscach. BMI 36, czyli otyłość
stopnia II według WHO, obwód talii 120 cm (otyłość
brzuszna), do tego przepuklina pępkowa, obrzęki kończyn
dolnych z cechami niewydolności żylnej II/III i rozpoczynającymi
się zmianami troficznymi na wysokości
perforatorów Cocketta I-II po stronie lewej, z nawrotową
różą podudzia lewego. Leczony był z powodu zespołu
metabolicznego, później cukrzycy typu 2 – od 10 lat.
Od roku zastosowano w terapii insulinę, w łącznej dawce
około 78-85 i.U na 24 h, podawanej w 3-4 dawkach,
w czasie posiłków + insulina lantus wieczorem. Chory
dodatkowo zgłaszał objawy zmęczenia i zaburzenia snu
– bezdech senny, męczliwość przy niewielkim wysiłku.
Miał suchą, szarą, łuszczącą się skórę, z nawracającym
uczuciem świądu, workowate obrzęki powiek, obłożony
nalotem suchy język, uczucie ciągłego ucisku i zalegania
w gardle, cechy gerd, wzdęcia brzucha, zaparcia
z naprzemiennymi okresowymi biegunkami, trudności
przy oddawaniu stolca – ciągłe uczucie zalegającego
stolca po wypróżnieniu, okresowo krwawienie na końcu
oddawanego stolca, z pękającej okresowo szczeliny
odbytu, nawrotowe zapalenie okołoodbytnicze i zmiany
skórne pachwin, o zmiennym nasileniu. Leczony
z powodu typowych powikłań zespołu metabolicznego
i cukrzycy typu 2, nadciśniania tętniczego, niewydolności
krążenia z zaburzeniami lipidowymi, glukolipotoksyczności,
podwyższone TG 250-370 mg%, HDL poniżej
40 mg%. Deadly quartet – hiperglikemia, hipertriglicerydemia,
otyłość brzuszna i nadciśnienie tętnicze. Jeszcze
nawrotowe infekcje układu moczowego, z okresowym
podwyższonym poziomem kreatyniny 135-140 mg%,
obniżającym się po okresach wyrównania metabolicznego
i odpowiedniej diurezy. Kamica pęcherzyka żółciowego,
cechy stłuszczenia wątroby w badaniu USG
z podwyższonymi wartościami alat, AspAT i ggt p.
Z podwyższonym poziomem gamma globulin w badaniu
elektroforetycznym białek surowicy 20-21%
(norma do 16%). Leczony za pomocą blokerów ACI –
Perindopril 5 mg, diuretyków pętlowych (Furosemid okresowo
- Torasemid), ß blokera - Nedal, statyny (rosuwastatyna),
metformina 3 x 850 mg, kwas acetylosalicylowy
1 x 75 mg. Okresowo antybiotyki, w związku z infekcjami
skórnymi i zakażeniami układu moczowego.
Kontrolne pomiary glikemii na czczo 135-155 mg%, glikemia
po 2 h po posiłku 140-165 mg%, HbA1-7,8%.
Fitoterapia
Zastosowałem dodatkowe leczenie za pomocą ziół
i dostosowanej do tego powikłanego przypadku diety.
Quecor w dawce 4 x 1 tabletka + Zioła przeciwbiegunkowe,
zawierające garbniki katechinowe, stosowane
w czasie posiłków, zmniejszające dysbiozę jelitową, endotoksemię
– przewlekły stan zapalny, insulinooporność,
Ginkgofol 2 x 2 tabletki + Tabletki tonizujące Labofarm
3 x 1. Jako źródła flawonoidów, zastosowałem Rutinasal C
3 x 2 tabletki + Hiposem 3 x 2 tabletki o właściwościach
przeciwbólowych i przeciwobrzękowych, przeciwzapalnych.
Dodatkowo Urtix 4 x 2 tabletki, hamujący aktywność
alfa - glikozydaz, mieszankę nasion wiesiołka, płesznika,
korzeń mniszka, kłącze perzu - dodawaną do posiłków
do kaszy gryczanej, owsianki lub ziemniaków – jako źródło prebiotyków – inuliny, kwasu gamma linolenowego
(wiesiołek), czynników normalizujących i stabilizujących
ekosystem jelit. Do tego Tabletki przeciw niestrawności
Labofarm 3 x 2 tabletki, żurawiny 3 x dziennie, żel aloesowy
1 porcja na noc. Tabletki uspokajające Labofarm
3 x 2 + 2 tabletki przed snem + Zioła uspokajające 3 x 1.
Odpowiednie nawodnienie przy pomocy naparów
z mięty, melisy, z dodatkiem nasion płesznika, ziół żółciopędnych,
morwy białej, pokrzywy, dzikiej róży i głogu –
łącznie około 10-12 herbat po 250 ml dziennie. Miejscowo
zastosowałem emolienty z dodatkiem ziół – zmielonej
szałwii dla stabilizacji ekosystemu skóry. Nogi przemywano
Ziołami ułatwiającymi gojenie ran, na stopy zakładano
opatrunki nasączone naparami z ziół garbnikowych przez
2-3 h dziennie. Paznokcie smarowano maścią arnikową.
Chory – kontrolując systematycznie glikemię dobową
i parametry wyrównania metabolicznego cukrzycy –
zmniejszał dawkę dobową insuliny, dostosowując ją do
aktualnych potrzeb. Po zastosowaniu wymienionych
fitoterapeutyków znacznie zmniejszyło się zapotrzebowanie
na insulinę. Po 2 tygodniach poziom glikemii
dobowej był na tyle niski, że można było odstawić insulinę
i zastosować tylko leki doustne przeciwcukrzycowe
– i to też w zmniejszonych dawkach. Poprawił się stan
kliniczny chorego. Nastąpił znaczący spadek wagi ciała
i obwodu talii, zmniejszyły się wzdęcia brzucha i zaburzenia
dyspeptyczne, nastąpiła normalizacja stolca, ustąpiły
zmiany skórne okołoodbytnicze i w rejonie pachwin.
Chory przestał odczuwać dolegliwości bólowe kończyn
(polineuropatia dystalna czuciowo-ruchowa), zmniejszyły
się cechy obrzęku uogólnionego, poprawiła się kondycja
śluzówek jamy ustnej, zniknęły objawy ucisku w gardle
i trudności w połykaniu. Chory mógł swobodnie spać,
czuł się bardziej wypoczęty i mógł pokonywać większe
odcinki drogi bez odczuwania zmęczenia i duszności.
Poprawił się stan psychiczny i fizyczny chorego.
Zioła i dieta – tak!
Wnioski z tego przypadku (niejedynego w mojej praktyce)
są oczywiste. Zastosowanie odpowiedniej, spersonalizowanej
diety, dobrze tolerowanej immunologicznie
i metabolicznie, stabilizującej ekosystem jelit (zmniejszającej
dysbiozę jelitową chorego - endotoksemię, przewlekły
stan zapalny, insulinooporność) i zastosowanie
adaptogennych ziół przyniosło znaczną poprawę stanu
klinicznego. Zioła i dieta przyczyniły się do zmniejszenia
insulinooporności i umożliwiły choremu odstawienie
egzogennej insuliny. Zmniejszyły się dolegliwości
bólowe kończyn, ze względu na poprawę parametrów
metabolicznych chorego. Okresy hiperglikemii i hipoglikemii,
doprowadzającej do zaburzeń osmotycznych
w obrębie komórek insulinoniezależnych (do takich
należą komórki nerwów obwodowych, komórki śródbłonka naczyń), są jedną z przyczyn dolegliwości
polineuropatycznych w cukrzycy. Glukolipotoksyczność
doprowadza do niedokrwienia nerwów, w związku
z uszkodzeniem endotelium naczyń - vasa nervorum.
Doprowadza też do uszkodzenia nerwów z mechanizmu
autoagresji – zmienione antygenowo struktury nerwów
indukują przeciwciała w klasie IgM i IgG, wtórnie niszczące
nerwy obwodowe i nasilające objawy kliniczne
polineuropatii (takie przeciwciała spotyka się
u 88% chorych z neuropatią cukrzycową). Glukolipotoksyczność
w cukrzycy doprowadza do
nasilonej odpowiedzi immunologiczno-zapalnej,
nasilonej aktywacji czynników transkrypcyjnych,
takich jak NFkB – przewlekłych stanów zapalnych,
nasilającej się insulinooporności, uszkodzenia tkanek
i narządów. Zmniejszając insulinooporność
tkanek i w konsekwencji hiperinsulinizm endogenny
i egzogenny, doprowadzamy do stabilizacji
metabolicznej i zahamowania postępującej
destrukcji całego organizmu.
Chory mógł powrócić do wcześniejszej aktywności
życiowej i zawodowej, dzięki zastosowaniu
odpowiedniej diety i adaptogennych ziół, wyrównujących
niedobory bioaktywnych składników.
Programowanie metaboliczne
Nieodpowiednia dieta, stres, ksenobiotyki, brak
ruchu w czystym środowisku, złe nawyki żywieniowe
i kulturowe doprowadzają do otyłości, zespołu
metabolicznego, cukrzycy typu 2, do epigenetycznego
piętna glukolipotoksyczności, przewlekle niszczącego
nasz organizm, mimo wyrównania tych zaburzeń.
Należy dbać o prawidłowe programowanie metaboliczne
naszego organizmu: żyć w czystym, zdrowym
ekosystemie i z niego czerpać pokarm, który może być
jedynym potrzebnym nam lekiem [!] dla zachowania
dobrostanu fizycznego i psychicznego.
Ze względu na pogarszającą się jakość biologiczną
żywności, czerpanej z zanieczyszczonego ekosystemu,
współczesny człowiek jest zmuszony do uzupełniania
niedoborów niezbędnych bioaktywnych czynników,
które powinny się w niej znajdować, lekami ziołowymi
o udowodnionej aktywności.
* * *
Pamiętajmy o maksymie Hipokratesa: Niech żywność
będzie twoim lekiem a lek twoją żywnością… Dotyczy to
zwłaszcza cukrzycy typu 2. I jeszcze maksyma Lukrecjusza:
Co dla jednych jest pokarmem, trucizną jest dla innych.
Zarówno terapia, jak i dieta, muszą być dostosowane do
konkretnego przypadku człowieka cierpiącego.
lek. med. Tadeusz Liczko
Lek. med. Tadeusz Liczko ukończył
Śląską Akademię Medyczną
(1983). Prowadzi gabinety lekarza
rodzinnego i flebologiczny
w Naprawie (od 2000). Jest znany
jako specjalista od trudno gojących
się ran nóg i obrzęków. Zajmuje
się też kompresjoterapią,
immunologią i nietolerancjami
pokarmowymi, zasadami optymalnego
biologicznie żywienia
chorych, zapobieganiem schorzeniom,
wykorzystaniem potencjału
biologicznego pacjentów, poszukiwaniem
środowiskowych przyczyn
chorób.
|
|