Oskoła
Succus Betulae budzi szczególne zainteresowanie. Sok brzozowy, zwany inaczej oskołą lub bzowiną, jest naturalnym surowcem, zbieranym przez bardzo krótki czas, gdy wiosną zaczyna wypływać z roślin – tylko przez około 2-3 tygodnie. Zaczyna krążyć w drzewach, gdy temperatura osiąga przez kilka dni około 10°C. Wtedy drzewo dostaje sygnał do przebudzenia z zimowego snu. Technik zbioru tego cennego surowca jest wiele. Zbiera się do czasu, gdy wyciek nie zmaleje i nie zżółknie. Ważne, by sok zbierać tylko ze zdrowych, w pełni wyrośniętych okazów i by ich przez nadmierną eksploatację nie uszkodzić. Oczywiście, można kupić oskołę w sklepach ze zdrową żywnością. Należy wtedy uważać, by sok nie był konserwowany, słodzony czy aromatyzowany. Naturalny sok z brzozy właściwie nie ma smaku, ma nieznacznie wyczuwalną, delikatną słodycz. Można go delikatnie dosładzać miodem. Nie pasteryzować, przechowywać w ciemnym miejscu. Można przechowywać w lodówce do 4 dni. Aby przedłużyć trwałość, można dodać niewielką ilość spirytusu.
Sok z brzozy może być również otrzymywany poprzez wyciskanie liści bądź z pączków brzozowych, jednak otrzymany w ten sposób surowiec zawiera dużo więcej salicylanów. Jest stosowany, głównie w medycynie ludowej, do okładów w bólach reumatycznych, przeciwbólowo i przeciwgorączkowo w stanach grypowych z wysoką temperaturą i bólem gardła.

Zawartość soku
to przede wszystkim minerały: Mg, Ca, Fe, P, K, Cu. Prócz tego aminokwasy, peptydy, cukry proste, witaminy z grupy B, witamina C, związki żywiczne, garbniki i salicylany, kwas cytrynowy i jabłkowy, luteolina i kwercetyna (związki flawonoidowe). Minerały występujące w soku z brzozy, na przykład magnez, są – według najnowszych danych – o wiele lepiej przyswajalne niż te pochodzenia mineralnego. Podobnie fosfor, który reguluje gospodarkę elektrolitową organizmu.

Fitoterapia
Zastosowań soku z brzozy jest wiele. Można go po prostu spożywać. Wiosną, tuż po zbiorze, możemy zaaplikować sobie kurację wzmacniającą, która dostarcza energii witalnej, poprawia ukrwienie i elastyczność skóry, leczy trądzik. Świeżo zebrany sok wypijamy 2-3 razy dziennie po 100 ml przez 2-3 tygodnie. Osoby odczuwające szczególne osłabienie i zmęczenie mogą zwiększyć tę dawkę nawet dwukrotnie. Taki zastrzyk energii postawi nas na nogi po zimowym zmęczeniu. Kuracja sokiem brzozowym jest szczególnie zalecana po kuracjach lekami silnie oddziaływującymi na wątrobę.
W czasie kuracji należy zrezygnować z kawy, herbaty, szpinaku, szczawiu i alkoholu, ograniczyć spożycie mięsa. Zawarte w surowcu związki chemiczne mogą wchodzić w reakcje chemiczne i generować odkładanie toksyn w organizmie. Kuracja sokiem brzozowym odtruwa organizm, zapobiega kamicy (wypłukuje złogi). W wątrobie wychwytuje i neutralizuje substancje toksyczne. Sok z brzozy normalizuje też gruczoł tarczycy, reguluje procesy przemiany materii, zapobiega zatrzymywaniu wody w organizmie. Medycyna ludowa od lat stosuje sok z brzozy jako środek zapobiegający stanom nowotworowym, zwłaszcza nowotworom płuc.
Sok z brzozy zaspokaja również dzienne zapotrzebowanie na witaminy i mikroelementy, sprawdza się u osób z anemią jako naturalne źródło żelaza. W przypadku nieżytów żołądka lub wrzodów, świeżo wypita oskoła złagodzi bolesne objawy. Ze względu na dużą zawartość naturalnych przeciwutleniaczy, oskoła zapobiega zakrzepicy i chorobie niedokrwiennej serca.

Zewnętrznie
stosowany jest do przemywań, pomaga rozjaśnić i wybielić piegi. Woda brzozowa na bazie oskoły poprawia kondycję włosów, ich wytrzymałość i wzmacnia blask, zapobiega przetłuszczaniu się skóry głowy i włosów. Reguluje czynność gruczołów łojowych, wykazując działanie łagodzące na trądzik.

* * *

Brzoza, „biała kochanka”, podziwiana przez człowieka za piękno, może być także źródłem zdrowia. Sok z brzozy, ze względu na bogaty skład fitochemiczny, wzmacnia i regeneruje nasz organizm. Medycyna ludowa z powodzeniem stosuje go od pokoleń w wielu dolegliwościach. Trzeba szanować tę tradycję, bo to szansa na ograniczenie leków chemicznych o nieprzewidywalnych do końca skutkach ubocznych. Żyjemy w czasach odrodzenia medycyny naturalnej i samoleczenia. Warto poszerzać wiedzę o lekach z naturalnej apteki i stosować je. Marzec to czas zbiorów oskoły, pamiętajmy o tym cennym surowcu.

mgr farm. Magdalena Zdziebło