|
Apitoksynoterapia - leczenie jadem pszczelim
Jad pszczeli
jest bezbarwnym, szybko wysychającym płynem
o charakterystycznym zapachu i piekąco gorzkim
smaku, pH 5,0-5,5. Stanowi wydzielinę samic
pszczoły miodnej Apis mellifera i jest produkowany
przez dwa gruczoły. Mniejszy wytwarza ciecz
o odczynie lekko zasadowym, większy o odczynie
kwaśnym. Gruczoły połączone są aparatem żądłowym,
który składa się ze sztyletu i dwóch szczecinek
kłujących, na których znajduje się 8-10 zadziorów.
Żądlenie polega na wysunięciu żądła z
odwłoku i wbiciu go w skórę. Mięśnie powodują
przesuwanie się jednej lub drugiej szczecinki, a
zadziory uniemożliwiają wyciągnięcie ich z ciała.
Przy cofaniu się jednej szczecinki, następuje zagłębienie
się sztyletu i drugiej szczecinki. Żądło nie
może zostać wyciągnięte, co prowadzi do oderwania
się całego aparatu żądłowego wraz z ostatnim
węzłem nerwowym. Pszczoła ginie.
Jad pszczeli można podawać w postaci ampułek do
iniekcji podskórnych, poprzez wcieranie maści, jonoforezę
lub bezpośrednie użądlenie. Niezależnie
od postaci, leczenie jadem nosi nazwę apitoksynoterapii
– w odróżnieniu od apiterapii, polegającej
na leczeniu innymi produktami pszczelimi.
Przed rozpoczęciem terapii jadem należy przeprowadzić
dokładny wywiad z pacjentem i jego rodziną
oraz wykonać badania. Przeciwwskazania do
apitoksynoterapii to ciąża, gruźlica, uczulenie na
składniki jadu, cukrzyca.
|
Podstawowym przeciwwskazaniem do
stosowania jadu pszczelego jest indywidualna
nadwrażliwość na ten produkt.
Nie stosuje się go także u dzieci poniżej
5 lat, u osób powyżej 70 roku życia i
w okresach szczególnego osłabienia
organizmu.
|
Wskazane jest także zachowanie szczególnej ostrożności
w przypadku pacjentów z zaawansowanymi
chorobami serca, wątroby, nerek, anemii, małopłytkowości,
skłonności do krwotoków, z żółtaczką zakaźną
oraz w okresie menstruacji u kobiet.
|
Najstarszym sposobem apitoksynoterapii
są kontrolowane użądlenia przez
pszczoły – najczęściej zewnętrznych
powierzchni ud i ramion.
|
Stosuje się około 30 użądleń w czasie jednego pełnego
cyklu leczenia, poczynając od użądlenia jednej
pszczoły, w ciągu następnych dni zwiększa się
stopniowo ilość użądleń. Znane są też metody polegające
na 180-200 użądleniach w trakcie jednego
cyklu leczenia!
Współczesne metody
apitoksynoterapii nie są tak drastyczne, polegają
na wstrzyknięciu standaryzowanych, jałowych
preparatów jadu pszczelego podskórnie, w okolice
ogniska chorobowego.
Wskazaniami do apitoksynoterapii są reumatyczne
zapalenia stawów, zesztywniające zapalenia stawów
kręgosłupa i zwyrodnienia stawów, również
rwa kulszowa. Jad pomaga w leczeniu zapalenia
błony śluzowej języka i paradontozy, blizn pooperacyjnych
i trudno gojących się ran. Korzysta z niego
ginekologia i alergologia, zwłaszcza w leczeniu
astmy atopowej oskrzelowej. Pozytywne rezultaty
uzyskano również w zwalczaniu chorób naczyń
obwodowych, zapalenia mięśnia sercowego na tle
reumatycznym i nadciśnienia tętniczego.
prof. dr hab. Krzysztof Jędrzejko
mgr farm. Jacek Malcher
Piśmiennictwo dla całego cyklu poświęconego apiterapii:
Ciołkowska-Paluch G. Miód w kosmetyce. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:16; Czaplicki J. Robimy ziołomiód z pokrzywy. „Pasieka” 2 (2)/2004:46-
49; Denisow B., Żuraw B. Ciemiernik - wczesnowiosenna bylina pyłkodajna. „Pszczelarstwo” 2 (52)/2002:4; Gala J. Miód i produkty pszczele w profilaktyce
oraz leczeniu jamy ustnej i przyzębia. „Wiadomości Zielarskie” 1 (66)/1999:14-15; Giza J. Wykorzystanie jadu pszczelego w lecznictwie. „Pasieka” 3
(2)?2004:36-38; Jabłoński B. Rośliny miododajne i rodzaje miodów. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:5-6; Jabłoński B. Chaber górski - cenna roślina
ozdobna i miododajna. „Pszczelarstwo” 5 (52)/2002:4; Jabłoński B. Arcydzięgiel litwor - roślina lecznicza i miododajna. „Pszczelarstwo” 6 (52)/2002:4-5;
Janicki K., Rewerski W. Medycyna naturalna. PZWL, Wwa 1990, s. 664; Jaroniewski W. Wrzos zwyczajny - roślina lecznicza, miododajna i ozdobna. „Wiadomości
Zielarskie” 9 (58)/1991:5; Jezierska A. Miód nie tylko dla łakomczuchów. „Wiadomości Zielarskie” 5 (61)/1994:21; Jędrzejko K. Ocena naturalnych
zasobów roślin leczniczych metodami geobotanicznymi. Praca zbiorowa pod red. K. Jędrzejko. Śląska AM, Katowice 1985, s. 226; Jędrzejko K. Rośliny
lecznicze i ich znaczenie we współczesnej terapii - cz. I. „Wiadomości Zielarskie” 1-2 (57)/1990:16-17; Jędrzejko K. Rośliny lecznicze i ich znaczenie
we współczesnej terapii - cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 3 (57)/1990:13-14; Jędrzejko K. Zagadnienia eksploatacji roślinnych surowców leczniczych, cz.
I - problematyka badawcza naturalnych zasobów roślin. „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 21/1990:117-123; Jędrzejko K., Klama H. Zagadnienia
z botaniki farmaceutycznej i zielarstwa ogólnego. Śląska AM, Katowice1993, s. 233; Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J. Zarys wiedzy o roślinach
leczniczych. Red. naukowa K. Jędrzejko. Śląska AM, Katowice 1997, s. 695; Kałużny E. Apifitoterapia w żywieniu, profilaktyce i leczeniu, cz. I. „Wiadomości
Zielarskie 11 (68)/2001:20; Hołderna-Kędzia E., Kędzia B. Leczenie miodem niektórych chorób układu pokarmowego. „Wiadomości Zielarskie” 1
(60)/1993:12; Hołderna-Kędzia E., Kędzia B. Własności lecznicze miodu pszczelego. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:8-12; Kałużny E. Apifitoterapia
w żywieniu, profilaktyce i leczeniu, cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 12 (68)/1993:5-6; Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz. I.
„Wiadomości Zielarskie” 10 (61)/1994:19; Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 11 (61)/1994:14;
Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz.III. „Wiadomości Zielarskie” 12 (61)/1994:14; Kołoczek H. i wsp. Ocena przydatności pyłku
pszczelego jako komponentu do produkcji żywności i parafarmaceutyków. Projekt badawczy zrealizowany na zlecenie Zrzeszenia Pszczelarzy „Apipol”,
Kraków 2005; Kołtowski Z. Robinia - wspaniałe drzewo pożytkowe i dekoracyjne. „Pasieka” 3 (2)/2004:48-51; Mroczek J. R. Właściwości lecznicze
i odżywcze produktów pszczelich. „Wiadomości Zielarskie” 11 (69)/2002:11-12; Okniański P. Ogórecznik - znaczenie, własności, zastosowanie. „Pasieka”
3 (4)/2006, 32-36; Schulz J., Überhuber E. Leki z Bożej apteki. Wyd. Znaki Czasu, Wwa 1989, s. 304; Sterkowicz P., Opoka M., Sterkowicz J. Ziołomiód
brokułowi w profilaktyce chorób nowotworowych. „Pasieka” 2 (2)/2004: 50-52; Stojko A. Apiterapia [w]: Medycyna naturalna, red. K. Janicki i W. Rewerski.
PZWL, Wwa 1990, s. 662; Warakomska Z. Pożytek z nawłoci. „Pszczelarstwo” 8 (52)/2002:14-15;
https://www.pasieka.pszczoly.pl
https://www.pasieka.rostkowski.info
https://www.apipol.com.pl
https://www.zielarnia.pl
https://www.bartpol.com.pl/apiterapia.html
https://www.uwm.edu.pl/pszczoly/kpprodpszcz.htm
https://www.resmedica.pl
|
