Apitoksynoterapia - leczenie jadem pszczelim
Jad pszczeli
jest bezbarwnym, szybko wysychającym płynem
o charakterystycznym zapachu i piekąco gorzkim
smaku, pH 5,0-5,5. Stanowi wydzielinę samic
pszczoły miodnej Apis mellifera i jest produkowany
przez dwa gruczoły. Mniejszy wytwarza ciecz
o odczynie lekko zasadowym, większy o odczynie
kwaśnym. Gruczoły połączone są aparatem żądłowym,
który składa się ze sztyletu i dwóch szczecinek
kłujących, na których znajduje się 8-10 zadziorów.
Żądlenie polega na wysunięciu żądła z
odwłoku i wbiciu go w skórę. Mięśnie powodują
przesuwanie się jednej lub drugiej szczecinki, a
zadziory uniemożliwiają wyciągnięcie ich z ciała.
Przy cofaniu się jednej szczecinki, następuje zagłębienie
się sztyletu i drugiej szczecinki. Żądło nie
może zostać wyciągnięte, co prowadzi do oderwania
się całego aparatu żądłowego wraz z ostatnim
węzłem nerwowym. Pszczoła ginie.
Jad pszczeli można podawać w postaci ampułek do
iniekcji podskórnych, poprzez wcieranie maści, jonoforezę
lub bezpośrednie użądlenie. Niezależnie
od postaci, leczenie jadem nosi nazwę apitoksynoterapii
– w odróżnieniu od apiterapii, polegającej
na leczeniu innymi produktami pszczelimi.
Przed rozpoczęciem terapii jadem należy przeprowadzić
dokładny wywiad z pacjentem i jego rodziną
oraz wykonać badania. Przeciwwskazania do
apitoksynoterapii to ciąża, gruźlica, uczulenie na
składniki jadu, cukrzyca.
Podstawowym przeciwwskazaniem do
stosowania jadu pszczelego jest indywidualna
nadwrażliwość na ten produkt.
Nie stosuje się go także u dzieci poniżej
5 lat, u osób powyżej 70 roku życia i
w okresach szczególnego osłabienia
organizmu.
|
Wskazane jest także zachowanie szczególnej ostrożności
w przypadku pacjentów z zaawansowanymi
chorobami serca, wątroby, nerek, anemii, małopłytkowości,
skłonności do krwotoków, z żółtaczką zakaźną
oraz w okresie menstruacji u kobiet.
Najstarszym sposobem apitoksynoterapii
są kontrolowane użądlenia przez
pszczoły – najczęściej zewnętrznych
powierzchni ud i ramion.
|
Stosuje się około 30 użądleń w czasie jednego pełnego
cyklu leczenia, poczynając od użądlenia jednej
pszczoły, w ciągu następnych dni zwiększa się
stopniowo ilość użądleń. Znane są też metody polegające
na 180-200 użądleniach w trakcie jednego
cyklu leczenia!
Współczesne metody
apitoksynoterapii nie są tak drastyczne, polegają
na wstrzyknięciu standaryzowanych, jałowych
preparatów jadu pszczelego podskórnie, w okolice
ogniska chorobowego.
Wskazaniami do apitoksynoterapii są reumatyczne
zapalenia stawów, zesztywniające zapalenia stawów
kręgosłupa i zwyrodnienia stawów, również
rwa kulszowa. Jad pomaga w leczeniu zapalenia
błony śluzowej języka i paradontozy, blizn pooperacyjnych
i trudno gojących się ran. Korzysta z niego
ginekologia i alergologia, zwłaszcza w leczeniu
astmy atopowej oskrzelowej. Pozytywne rezultaty
uzyskano również w zwalczaniu chorób naczyń
obwodowych, zapalenia mięśnia sercowego na tle
reumatycznym i nadciśnienia tętniczego.
prof. dr hab. Krzysztof Jędrzejko
mgr farm. Jacek Malcher
Piśmiennictwo dla całego cyklu poświęconego apiterapii:
Ciołkowska-Paluch G. Miód w kosmetyce. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:16; Czaplicki J. Robimy ziołomiód z pokrzywy. „Pasieka” 2 (2)/2004:46-
49; Denisow B., Żuraw B. Ciemiernik - wczesnowiosenna bylina pyłkodajna. „Pszczelarstwo” 2 (52)/2002:4; Gala J. Miód i produkty pszczele w profilaktyce
oraz leczeniu jamy ustnej i przyzębia. „Wiadomości Zielarskie” 1 (66)/1999:14-15; Giza J. Wykorzystanie jadu pszczelego w lecznictwie. „Pasieka” 3
(2)?2004:36-38; Jabłoński B. Rośliny miododajne i rodzaje miodów. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:5-6; Jabłoński B. Chaber górski - cenna roślina
ozdobna i miododajna. „Pszczelarstwo” 5 (52)/2002:4; Jabłoński B. Arcydzięgiel litwor - roślina lecznicza i miododajna. „Pszczelarstwo” 6 (52)/2002:4-5;
Janicki K., Rewerski W. Medycyna naturalna. PZWL, Wwa 1990, s. 664; Jaroniewski W. Wrzos zwyczajny - roślina lecznicza, miododajna i ozdobna. „Wiadomości
Zielarskie” 9 (58)/1991:5; Jezierska A. Miód nie tylko dla łakomczuchów. „Wiadomości Zielarskie” 5 (61)/1994:21; Jędrzejko K. Ocena naturalnych
zasobów roślin leczniczych metodami geobotanicznymi. Praca zbiorowa pod red. K. Jędrzejko. Śląska AM, Katowice 1985, s. 226; Jędrzejko K. Rośliny
lecznicze i ich znaczenie we współczesnej terapii - cz. I. „Wiadomości Zielarskie” 1-2 (57)/1990:16-17; Jędrzejko K. Rośliny lecznicze i ich znaczenie
we współczesnej terapii - cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 3 (57)/1990:13-14; Jędrzejko K. Zagadnienia eksploatacji roślinnych surowców leczniczych, cz.
I - problematyka badawcza naturalnych zasobów roślin. „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 21/1990:117-123; Jędrzejko K., Klama H. Zagadnienia
z botaniki farmaceutycznej i zielarstwa ogólnego. Śląska AM, Katowice1993, s. 233; Jędrzejko K., Klama H., Żarnowiec J. Zarys wiedzy o roślinach
leczniczych. Red. naukowa K. Jędrzejko. Śląska AM, Katowice 1997, s. 695; Kałużny E. Apifitoterapia w żywieniu, profilaktyce i leczeniu, cz. I. „Wiadomości
Zielarskie 11 (68)/2001:20; Hołderna-Kędzia E., Kędzia B. Leczenie miodem niektórych chorób układu pokarmowego. „Wiadomości Zielarskie” 1
(60)/1993:12; Hołderna-Kędzia E., Kędzia B. Własności lecznicze miodu pszczelego. „Wiadomości Zielarskie” 4 (63)/1996:8-12; Kałużny E. Apifitoterapia
w żywieniu, profilaktyce i leczeniu, cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 12 (68)/1993:5-6; Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz. I.
„Wiadomości Zielarskie” 10 (61)/1994:19; Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz. II. „Wiadomości Zielarskie” 11 (61)/1994:14;
Kędzia B. Zastosowanie produktów pszczelich w lecznictwie, cz.III. „Wiadomości Zielarskie” 12 (61)/1994:14; Kołoczek H. i wsp. Ocena przydatności pyłku
pszczelego jako komponentu do produkcji żywności i parafarmaceutyków. Projekt badawczy zrealizowany na zlecenie Zrzeszenia Pszczelarzy „Apipol”,
Kraków 2005; Kołtowski Z. Robinia - wspaniałe drzewo pożytkowe i dekoracyjne. „Pasieka” 3 (2)/2004:48-51; Mroczek J. R. Właściwości lecznicze
i odżywcze produktów pszczelich. „Wiadomości Zielarskie” 11 (69)/2002:11-12; Okniański P. Ogórecznik - znaczenie, własności, zastosowanie. „Pasieka”
3 (4)/2006, 32-36; Schulz J., Überhuber E. Leki z Bożej apteki. Wyd. Znaki Czasu, Wwa 1989, s. 304; Sterkowicz P., Opoka M., Sterkowicz J. Ziołomiód
brokułowi w profilaktyce chorób nowotworowych. „Pasieka” 2 (2)/2004: 50-52; Stojko A. Apiterapia [w]: Medycyna naturalna, red. K. Janicki i W. Rewerski.
PZWL, Wwa 1990, s. 662; Warakomska Z. Pożytek z nawłoci. „Pszczelarstwo” 8 (52)/2002:14-15;
https://www.pasieka.pszczoly.pl
https://www.pasieka.rostkowski.info
https://www.apipol.com.pl
https://www.zielarnia.pl
https://www.bartpol.com.pl/apiterapia.html
https://www.uwm.edu.pl/pszczoly/kpprodpszcz.htm
https://www.resmedica.pl
|