Dziurawiec pospolity (Hypericum perforatum)
jest byliną z rodziny Hypericaceae, powszechnie występującą w Europie, Azji i Afryce Północnej. W Polsce, w stanie dzikim, rośnie na polach, łąkach, a także na skraju lasów.
W ziołolecznictwie stosowane jest ziele dziurawca, zebrane w początkowej fazie kwitnienia i wysuszone najlepiej w warunkach naturalnych - w cieniu i w przewiewie.
Za łagodne działanie antydepresyjne surowca - polegające m. in. na hamowaniu monoaminoksydazy (MAO) i katecholo-O-metylotransferazy (COMT), enzymów odpowiedzialnych za katabolizm amin biogennych - odpowiedzialne są głównie pochodne diantronowe i antranolowe, do których zaliczane są związki z grupy hiperycyn. Są to hiperycyna i pseudohiperycyna oraz protohiperycyna, protopseudohiperycyna i cyklopseudohiperycyna. Trzy ostatnie pod wpływem światła ulegają przekształceniu w hiperycynę i pseudohiperycynę.
Wymagania odnośnie zawartości hiperycyn w surowcu są określone w Farmakopei Europejskiej (wyd. 4, 2002) i wynoszą 0,08% hiperycyny i jej pochodnych w przeliczeniu na hiperycynę.

Dziurawiec w tabletkach Hyperherba
Labofarm wykorzystuje do produkcji tabletek Hyperherba ziele dziurawca (składnik aktywny formy), pochodzące między innymi z własnych upraw, które są systematycznie, w okresie wzrostu surowca, kontrolowane na zawartości związków czynnych. Badania prowadzone w laboratorium Labofarmu pokazują, że istotny wpływ na zawartość hiperycyn w surowcu ma okres zbioru (tabela 1), zebrane części rośliny (tabela 2), a także warunki suszenia. Próby suszone w suszarni wykazywały niższe zawartości sumy hierycyn (0,08%).
Ważne jest zatem, aby zbiór surowca odbywał się w początkowej fazie kwitnienia i aby obejmował kwiaty oraz tylko górne, dobrze ulistnione części łodyg.
Labofarm poczynił również próby oznaczania zawartości hiperforyny (metodą z zastosowaniem HPLC), substancji o właściwościach przeciwbakteryjnych, w tabletkach Hyperherba.
Wstępne wyniki tych badań wskazują na związek obniżenia zawartości substancji czynnej z temperaturą przechowywania tabletek. Już półroczne magazynowanie w temperaturze 40 st. C powoduje znaczny, bo z 0,43% na 0,07%, spadek zawartości hiperforyny.
Kolejnym etapem doświadczeń prowadzonych przez Labofarm - we współpracy z Katedrą Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej Akademii Medycznej w Warszawie - były badania przeprowadzone na szczurach, dowodzące pozytywnego wpływu długoterminowego zażywania preparatu Hyperherba na orientację przestrzenną i pamięć.

dr Izabela Michalska

Tabela 1 Nazwa próbki Czas badania Zawartość hiperycyn [%] ziele dziurawca 1 przed kwitnieniem 0,060 ziele dziurawca 2 w czasie kwitnienia 0,106 ziele dziurawca 3 przed kwitnieniem 0,070 ziele dziurawca 4 w czasie kwitnienia 0,128

Tabela 2 Nazwa próbki Badana część rośliny Zawartość hiperycyn [%] ziele dziurawca całe ziele, bez głównej łodygi 0,110 ziele dziurawca całe ziele 0,056 ziele dziurawca łodygi z niewielką ilością liści 0,012 ziele dziurawca łodygi 0,006