Zdrowe życieAntyoksydacyjny pomidor

Antyoksydacyjny pomidor

W latach 50. ubiegłego wieku rozpoczęła się era antyoksydantów. To wtedy światło dzienne ujrzała wolnorodnikowa teoria starzenia się komórek. Od tamtej pory na rynku farmaceutycznym masowo zaczęły się pojawiać pigułki z przeciwutleniaczami. Ważne miejsce wśród naturalnych źródeł tych związków zajmują niektóre warzywa i owoce – w tym królujący na polskich stołach pomidor.

Solanum Lycopersicum L. 

czyli pomidor, jest pospolitym warzywem, należącym do rodziny psiankowatych Solanaceae. Ojczyzną pomidora jest Ameryka Płdn., a jego pierwsze uprawy pojawiły się w V w. przed Chr. Łodyga osiąga zwykle 1,5 m wysokości, choć w uprawach szklarniowych spotyka się nawet kilkumetrowe okazy. Jest lepko owłosiony, gruczołowaty i wydziela charakterystyczną woń. Owoce przybierają postać dorodnych, soczystych jagód, zazwyczaj o czerwonej barwie, choć spotyka się owoce pomarańczowe, zielone, żółte, a nawet czarne.

La Tomantina 

Pomidor początkowo uznawany był za roślinę trującą i uprawiano go tylko dla ozdoby. Zawsze fascynował człowieka swą urodą, co zaowocowało od roku 1945 spektakularnym, corocznym wydarzeniem, które stało się tradycją. W ostatnią środę sierpnia w hiszpańskiej miejscowości Buñol odbywa się bitwa na pomidory – La Tomatina. Upamiętnia ona pewne wydarzenia sprzed lat, kiedy to młodzież, zgromadzona na rynku w czasie  święta religijnego, pokłóciła się i zaczęła rzucać w siebie pomidorami z pobliskiego straganu. Dzisiaj La Tomatina jednoczy co roku około 30 tysięcy ludzi!

Dobroczynny likopen 

Pomidor jest warzywem które obfituje w liczne związki czynne – począwszy od karotenoidów, przez flawonoidy, witaminy C i E, aż po likopen. Ten ostatni przedstawiciel ksantofili odpowiada za czerwone zabarwienie owoców i wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. Wraz z beta-karotenem zlokalizowany jest w skórze, gdzie absorbuje promieniowanie UV i pełni rolę fotoochronną. Likopen zmiata rodniki tlenowe ponad dwukrotnie silniej od β-karotenu i dziesięciokrotnie silniej od witaminy E. Prócz właściwości przeciwutleniających, likopen ma zdolność wpływania na metabolizm cholesterolu, co tłumaczy jego obecność w zaleceniach dietetycznych na choroby układu krążenia. W jednym z badań okazało się, że dzienne spożycie 60 mg likopenu przez 3 miesiące doprowadziło do zmniejszenia o 14% frakcji LDL w surowicy. Likopen, podobnie jak statyny, ma zdolność hamowania aktywności reduktazy HMG-CoA. Jest również uznanym przez świat nauki związkiem chemoprewencyjnym.

Metaanaliza 72 badań potwierdziła korzystny wpływ diety opartej na pomidorach na zmniejszenie zapadalności na nowotwory.

Zauważono również, że zwiększenie stężenia likopenu wiąże się ze spadkiem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), który zwiększa mitogenność komórek, hamuje apoptozę, a jego ekspresja jest nasilona w nowotworach o wysokim stopniu złośliwości. Ciekawą właściwością likopenu jest jego zdolność do odnawiania innych przeciwutleniaczy. Choć w przeciwieństwie do luteiny i zeaksantyny nie znajduje się w tkankach oka, to wpływa na ich naturalną syntezę. To dlatego w piśmiennictwie spotkać można zależność między niskim spożyciem likopenu, a zwiększoną zapadalnością na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD).

Dojrzały, surowy pomidor zawiera izomer trans likopenu. Obróbka termiczna do sosów, past, soków, czy keczupów prowadzi do zmiany izomeru trans w izomer cis, który jest lepiej przyswajalny

Rozważając aktywność antyoksydacyjną pomidora, nie można pominąć innych związków – flawonoidów i tokoferoli. Pierwsze z nich (m.in kwercetyna), oprócz zmiatania wolnych rodników tlenowych, mają zdolność chelatowania niektórych prooksydacyjnych jonów metali. Z tokoferoli największą aktywność wykazuje alfa-tokoferol, który chroni wielonienasycone kwasy tłuszczowe (w tym DHA) przed utlenieniem. Wysoka podaż witaminy E, przekraczająca 400 mg na dobę, wiąże się z ryzykiem zachorowalności na zastoinową niewydolność serca oraz raka gruczołu krokowego. Bezpieczną alternatywą dla syntetycznych produktów farmaceutycznych wydają się naturalne tokoferole, obecne w warzywach i owocach.

W niektórych krajach uważa się pomidora za jeden z najskuteczniejszych afrodyzjaków. Francuzi, znani z kochliwości, nazywają go pommed’amour – jabłko miłości.

Tokoferole, chroniąc komórki przed peroksydacją, są stosunkowo szybko zużywane. Ich odnowa zachodzi w obecności kwasu askorbinowego (witaminy C), który znaleźć można również w owocach pomidora.

Spożywanie witaminy C w dużych dawkach, dostępnych w suplementach diety, mija się z celem, gdyż paradoksalnie sprzyja ona wtedy wytwarzaniu wolnych rodników!

Pomidor zawiera aż 23 mg witaminy C w 100 g. Owoce pomidora, dzięki zawartości kompleksowego połączenia wzajemnie odnawiających się antyoksydantów, wydają się niezbędne w jadłospisie osób borykających się ze schorzeniami, w których stres oksydacyjny stanowi przyczynę ich rozwoju.owe badania 

W ostatnim czasie zintensyfikowano badania nad pomidorami, a szczególnie nad uzyskanymi z nich ekstraktami. Okazuje się, że wykazują one silne właściwości przeciwpłytkowe, co udokumentowano w licznych badaniach farmakologicznych in vitro i ex vivo oraz w badaniach klinicznych kilku niezależnych ośrodków.

 class=

Unikać niedojrzałych 

W niedojrzałych owocach pomidora znaleźć można spore ilości solaniny – toksycznego glikoalkaloidu, charakterystycznego dla rodziny psiankowatych. Spożycie znacznych ilości solaniny może spowodować poważne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Objawy zatrucia to głównie mdłości, wymioty, kolka, biegunka. W ciężkich przypadkach może wystąpić depresja ośrodkowego układu nerwowego, śpiączka, napady drgawek i obwodowa niewydolność krążenia.

Autor

  • mgr farm. Artur Rakowski

    mgr farm. Artur Rakowski jest na co dzień praktykującym farmaceutą. Od lat współpracuje z czasopismami branżowymi dla lekarzy i farmaceutów. Interesuje się fitoterapią, ale także historią XX wieku. Odpoczywa przy polskiej muzyce alternatywnej.

    Pokaż wszystkie artykuły

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Polecane

Najnowsze

Więcej